Plasebo Etkisinin Gücünden Yararlan

Partnerin kahve yaptı. Kahveyi yarılamışken kafeinsiz olduğunu öğrendin. Ama kendini hala enerjik ve zinde hissediyorsun. Kahveyi içmeyi bırakır mıydın? Bu soruya vereceğin yanıttan daha önemli olan bir şey varsa o da kafeinsiz kahvenin yaptığı güç takviyesinin sorumlusu olan olgu, yani plasebo etkisi.

Güç toplama üzerine uzmanlaşmış olan Avustralya Katolik Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Shona Halson, "Plasebo etkisi, bir müdahalenin nitelikleri yerine o müdahale hakkında duyulan inanç yüzünden pozitif sonuç yaşanmasıdır." diyor. Plasebo etkisi aynı zamanda, hiçbir kanıt olmasa bile, yapmaya çalıştığın şeyin pozitif sonuçlanacağına inanmaktır.

Çoğu sporcu fark etmese bile popüler yeni güç toplama tekniklerini denerken plasebo etkisi yaşıyor olabilir. Vuruşlu masaj tabancası (ucuna köpük top takılmış matkaba benzeyen bir alet) ve kriyoterapi (buz gibi soğuk bir yerde durma) dahil olmak üzere bu yöntemlerin çoğu, popüler olmalarına rağmen başarılarını bazen fizyolojik faydalardan çok bu psikolojik deneyime borçlu olabilir.

Basınçlı çorapları ele alalım. Bu çorapların antrenman sonrasında şişme ve ağrıları azalttığı söylenir. Ancak Open Access Journal of Sports Medicine dergisinde yayınlanan yakın tarihli bir sistematik bilimsel literatür taraması, bu çorapları giyen kişilerin kas ağrılarını daha az algılarken kas hasarı veya inflamasyon işaretleri açısından herhangi bir fayda görmediğini öne sürüyor. International Journal of Sports Physiology and Performance dergisinde yayınlanan bir başka çalışma ise çorapların güç toplama etkilerinin, sporcular çorapların işe yaradığına inandığında daha güçlü olduğunu buldu.

Bir de yumuşak kol ve bacak alçılarına benzeyen pnömatik basınç cihazları var. International Journal of Exercise Science dergisinde araştırmacılar, sürekli giyilen geleneksel basınçlı kolluklar ve bacak koruyucuları yerine bunları giyen kişilerin daha hızlı güç topladıklarını ve gecikmiş kas ağrılarını daha az yaşadıklarını bildirmelerinin plasebo etkisiyle açıklanabileceğine işaret etti. (Belki de pnömatik cihazların teknolojik görünümleri, işe yaradıkları izlenimini uyandırıyordur. Kim bilir?)

Buz banyosu ve masaj gibi diğer güç toplama yöntemleri için de benzer bulgular var. Bazı araştırmalar, çoğu katılımcının terapinin faydasına inandığı zaman daha iyi sonuçlar aldığını buldu. Bu da beynin ilerlememizde ne kadar önemli bir rol oynadığını bir kez daha kanıtlıyor.

Peki bu, insanların deneyimlerinden şüphe duyması gerektiği anlamına mı geliyor? Halsey buna katılmıyor. Hissin kendisi kafanda olsa bile etkileri kesinlikle gerçek.

National Institutes of Health, National Center for Complementary and Integrative Health duygusal sinir bilimi ve acı araştırmacısı Dr. Lauren Atlas, "Plasebo etkisi genellikle beklentilerle ilgilidir. Beklentileri beynin prefrontal korteksi yönetir. Bu bölge, [mutluluk veren] endorfin hormonu gibi kimyasal maddelerin salgılanmasına neden olan ve vücudun tepkisini etkileyen diğer bölgelerle bağlantı kurabilir." diyor. Atlas'a göre farklı türde plasebolar bulunuyor. Bunların bazıları opioid sistemini harekete geçirerek acı sinyallerinin beynine ulaşmasını engellerken bazıları duygularını değiştirip kendini daha rahat hissetmeni sağlayabilir.

Plasebo etkisinin özellikle güç toplama araştırmalarında bu kadar sık karşımıza çıkmasının bir nedeni daha var. Halson şöyle diyor: "Sporda zafer saliselerle ölçülür. Çoğu ciddi sporcu, bu avantaja sahip olmak için hemen her şeyi deneyecektir." Bu yüzden çorap giymek, onlar için hiçbir şeydir.

Halson, ritüel hissinin plasebo etkisinin potansiyelini artırabileceğini ekliyor: "Güç toplama tekniklerinin çoğu son derece duyusal deneyimlerdir." Yani buz banyosu yaparken ya da kaslarına serinletici jel sürerken vücudun için iyi bir şey yaptığını düşünüyorsan bu inanç (ve uyandırdığı öz güven), gelecekteki performanslarını olumlu yönde etkileyebilir. Halson, bir şeyin işe yaramasını ne kadar çok istersen ona inanma ihtimalinin de o kadar arttığını söylüyor.

Yeni bir güç toplama stratejisi mi arıyorsun? Atlas, şüphe içindeysen kötü bir deneyim yaşayabileceğini söylüyor. Uzmanlar buna "nosebo etkisi" diyor. Yapabileceğin en iyi şey, açık fikirli olmaktır. Ayrıca ister vuruşlu terapi tabancası ister elektriksel uyarım olsun, denediğin aleti veya yöntemi doğru neden için kullandığından emin ol: Bunların amacı büyük fiziksel sorunları iyileştirmek değil, güç toplamanı optimize etmektir. Halson, "Temelde bir sorunun veya sakatlığın varsa bir uzmana görünmelisin." diyor.

Sosyal medyada gördüğün ya da internette okuduğun bir şey ilgini mi çekti? Halson başkalarıyla (örneğin süper aktif arkadaşlarınla ya da çeşitli güç toplama teknikleri konusunda deneyimli bir fizyoterapistle) konuşarak onların ne düşündüğünü öğrenmeni tavsiye ediyor. Bir tekniğin faydalarına başkaları inanıyorsa senin de inanma ihtimalin artacaktır.

Çok derinlere dalmak istemiyoruz ama plasebo etkisinin gerçek ve etkili olduğuna inanıyorsan bu etkiyi yaşama ve ilerleme kaydetme ihtimalin artacaktır. Evet, plasebo etkisinin de plasebo etkisi var. Ne ilginç, değil mi?