Duyularının Güç Toplamada Oynadığı Şaşırtıcı Rol
Rehberlik
İşittiklerin, kokladıkların, gördüklerin, tattıkların ve hissettiklerin, antrenmandan sonra daha hızlı toparlanmana yardımcı olabilir. Duyularından nasıl faydalanacağını öğren.
Herhangi bir yoga stüdyosuna veya spaya gittiğinde gözüne sağlıklı görünen bitkiler çarpar, kulaklarına rahatlatıcı müzikler çalınır ve burnuna sakinleştirici kokular gelir. Tüm bunlar, bir mesaj vermekten çok daha fazlasını yapar: Bilime göre belirli görüntüler, sesler, kokular; nabzını, tansiyonunu ve kas gerginliğini düşürerek zihnini ve vücudunu sakinleştirebilir.
Global Neuroscience Initiative Foundation yetkili müdürü Dr. Shaheen E. Lakhan, "Duyuların, 'savaş ya da kaç' yanıtından sorumlu olan beyin bölgelerini sakinleştirerek dinlenip hazmetmenden sorumlu olan parasempatik sinir sistemini öne çıkarabilir." diyor.
Antrenman söz konusu olduğunda ise beş duyun da güç toplamanı etkileyebilir. Üstelik duyularının faydalarına evinde ulaşabilirsin. İşte yapman gerekenler.
Belirli Yağları Kokla
Konuyla ilgili yürüttüğü bir çalışması "Pain Research and Treatment" adlı dergide yayınlanan Lakhan, şöyle diyor: "MRI çalışmaları, kokuların beynimizin bazı bölgelerini harekete geçirebileceğini veya durdurabileceğini gösteriyor. Aromaterapide esans yağlarını koklamak anksiyete, kas gerginliği, uyku sorunları, mide bulantısı, hatta ağrı gibi beynin çeşitli bölgelerinin dahil olduğu sorunları çözmeye yardımcı olabilir." (Yağlar bu sorunları tedavi etmez. Bu sorunları düzenli olarak yaşıyorsan doktorunla görüş.)
Araştırmalar, antrenmandan sonra belirli kokuları (lavanta, okaliptüs, limon ve gül esansı yağları) koklamanın nabzı ve tansiyonu düşürerek vücudunu onarım moduna daha hızlı sokabileceğini işaret ediyor. Lakhan, bunun ağrılara neden olan kas gerginliklerini de azaltabileceğini söylüyor.
Lakhan, esans yağlarını rahatlayıp esnediğin odaya (salonun veya yatak odan olması fark etmez) yaymak için difüzör kullanmanı tavsiye ediyor. Antrenmandan sonra eve dönmeyeceksen spor salonu çantanda taşınabilir kokulu çubuk bulundur.
"Duyuların, 'savaş ya da kaç' tepkisinden sorumlu olan beyin bölgelerini sakinleştirerek dinlenip hazmetmenden sorumlu olan parasempatik sinir sistemini öne çıkarabilir."
Dr. Shaheen E. Lakhan, Global Neuroscience Initiative Foundation Yetkili Müdürü
Toprak Tonlarını Gör
Lakhan, araştırmalara göre renklerin acıyı ve duygusal durumları etkileyebileceğini ve kırmızının en kötüsü olduğunu söylüyor. Farklı teoriler bulunsa da, Lakhan'a göre bunun nedeni muhtemelen kırmızının biyolojik uyarı sinyali olması (kanı ve zehirli bitkileri düşün); dolayısıyla "savaş ya da kaç" yanıtını tetiklemesi olabilir. Öte yandan, maviler, yeşiller ve nötr renkler bize doğayı hatırlatır ve bu yüzden sakinleştirici etkileri olabilir. "SAGE Journals" adlı dergide yayınlanan bir inceleme, mavinin tansiyonunu düşürmeye yardımcı olabileceğini buldu. Evinde spor yaptığın odayı gökyüzü ya da denizden ilham alan bir tona boyayabilir ya da yoga matını o renkte seçmekle yetinebilirsin.
İşin bir de dekorasyon tarafı var. Lakhan, "Ortamında bitki olması, tedavi edici ışık dalgaları yaydıkları için güç toplamanı pozitif etkileyebilir." diyor. Aslında sadece doğa resimleri asmak bile faydalı olabilir. İngiltere Bradford Üniversitesi çevresel akustik profesörü Dr. Gregory Watts'ın yönettiği bir çalışmada, bir sağlık merkezinin bekleme odasında doğadan sahneleri gösteren duvar görsellerinin anksiyeteyi azaltıp insanları sakinleştirdiği görüldü. Bu kombinasyon aynı zamanda nabzı ve tansiyonu düşürerek daha hızlı güç toplamaya katkıda bulunabilir.
Sakin Müzikler Dinle
Neden birçok masaj terapistinin çalışırken balina sesleri açtığını hiç merak ettin mi? Watts'ın çalışmasında kıyıya hafifçe vuran dalgaların seslerini dinlemenin rahatlamaya yardımcı olduğu görüldü. 2018 yılında "Medicine & Science in Sports & Exercise" adlı dergide yayınlanan bir çalışmaya göre, seni sakinleştiren yavaş ve değişmeyen müziklerin (R&B veya caz olması fark etmez) kortizol seviyelerini ve nabzını düşürüp düzenleme ve güç toplamanı hızlandırma potansiyeli bulunuyor. Ayrıca İngiltere Sheffield Hallam Üniversitesi spor ve egzersiz bilimi kıdemli öğretim üyesi Dr. Leighton Jones, nefesini müziğin ritmiyle senkronize ederek nefes alma hızını azaltabileceğini ve dinlenme durumuna daha çabuk ulaşabileceğini ekliyor.
2018 tarihli çalışmayı yöneten Brezilya São Paulo Üniversitesi spor bilimleri departmanı doktora sonrası araştırma üyesi Dr. Marcelo Bigliassi, kendine sakin bir çalma listesi bulmanı (veya oluşturmanı) ve çalma listesinin sıkıcılaşarak ya da kendisini tekrarlayarak zaman içinde pozitif etkilerinin azalmaması için onu sık sık güncellemeni söylüyor. Olumlu etkilerini en üst seviyeye çıkarmak için çalma listesini antrenmanından hemen sonra dinle.
Yediklerinin Tadına Dikkat Et
Columbia Üniversitesi psikiyatri bölümü klinik yardımcı doçent doktor Drew Ramsey, "Daha bilinçli, yavaş ve sakin bir şekilde yemek yediğimiz zaman daha iyi tat alırız ve yediklerimizi daha iyi sindiririz." diyor. Ramsey, tatların beynimizde yaşadığımız beslenme ve zevk deneyimi olduğunu açıklıyor ve araştırmalara göre daha yavaş yemenin ve lokmaları daha fazla çiğnemenin besin maddesi emilimini artırıp daha uzun süre tok kalmana yardımcı olacağını söylüyor.
Antrenmandan sonra dev gibi bir protein barı yemek yerine acele etmeden, sağlıklı fakat lezzetli bir atıştırmalık, içecek ya da yemek tüket. Ramsey'nin izinden gitmek istiyorsan kendine yerfıstığı ezmesi, muz, kakao, tarçın, buz ve kefir ile smoothie hazırlayabilirsin. Smoothie'ni çok hızlı içiyorsan zamanlayıcını 20 dakikaya ayarla ve alarm çalmadan smoothie'ni bitirmemeye çalış.
Dokunuşunu Hafif Tut
New York'lu masaj terapisti ve Lia Bonfilio Massage'ın kurucusu Lia Bonfilio, "Cildimizde farklı türde sinir hücreleri bulunur. Bunların her biri farklı şiddette temasa tepki verir. Birçok kişi için varla yok arası hafif bir temas, parasempatik sinir sistemini harekete geçirip seni dinlenme durumuna sokmada şiddetli temastan daha başarılıdır." diyor.
Bonfilio, hem dinlenme durumunu hem de dolaşımı harekete geçirmek için yere uzanıp belinin rahat edeceği, senin için güvenli bir açıda bacaklarını duvara dayamanı öneriyor. Sonra (halat çekiyormuş gibi) iki elini üst üste koyup ellerini tırmık gibi kullanarak parmak uçlarını dizlerinden kalçana doğru hafifçe indir. Sana iyi hissettirdiği müddetçe bu hareketi tekrarla ve ardından ayağa kalkıp aynı hareketi ayak bileklerinden kalçana doğru yap.
Hepsini Birlikte Kullan
Lakhan, güç toplama faydalarını en üst seviyeye çıkarmak için tek seferde birden fazla duyuyu harekete geçirmeni öneriyor. Örneğin, losyonuna birkaç damla gül yağı damlatabilir ve cildine nazikçe masaj yapabilirsin. Bunu paşa kılıcı bitkisi olan ve arka planda klasik müzik çalan, duvarları mavi veya bej bir odada yaptığın zaman duyularınla iyileşmeye hazır olursun.