Yollara Hazır: Nike Sole 2.0 x Össur Koşu Protezi

Birinci sınıf bir sporcunun kendi ekipmanlarını makas ve tutkalla garajında ürettiğini düşün.

Kulağa çılgınca gelse de özel koşu protezine tutuş özelliği kazandırmak için ayakkabılarının tabanlarını kesen engelli triatlon sporcusu Sarah Reinertsen'in yaptığı tam olarak buydu.

Uzman Nike yenilikçisi ve eski atletizm koçu Tobie Hatfield, Sarah'nın bu çözümünü görür görmez "Daha iyisini yapabiliriz!" dedi. Bunun sonucunda Össur markalı koşu protezleri için hızlıca değiştirilebilen tutuş sistemi Nike Sole 1.0 doğdu ve aşınmış tabanlarını saniyeler için yenisiyle değiştirebilmelerini sağlayarak dünyanın dört bir yanındaki engelli sporcular için standartları değiştirdi.

1.0 modeli çığır açmış olsa da yukarıdaki videoda Tobie'nin söylediği gibi "Mükemmel ürün tasarımı diye bir şey yoktur". Konu yenilik olduğunda bitiş çizgisi bulunmaz. Bu modelden dokuz yıl sonra yeni sporcular ve yenilikçilerden oluşan bir ekip, projeyi devralıp daha da ileriye taşıdı.

Nike Sole 2.0'ın geçmişini öğrenmek için videoyu izle. Ardından projenin baş tasarımcısı olan George Xanthos'un bu projeyi nasıl yönettiğini öğrenmek için aşağıyı oku.

Nike FlyEase (kolayca giyip çıkarma çözümleri) ve Nike Pulse (sağlık çalışanları için çok dayanıklı ayakkabı) gibi işlevsel buluşlar üzerinde çalışmış olan George, ihtiyaçlarını anlamak için kendini başka birinin yerine koyduğun empatik tasarım yaklaşımına yabancı değil.

Nike Sole 2.0 tasarımında bu, koşu protezi kullanan sporcular gibi düşünmek anlamına geliyordu. Sarah'nın bahsettiğimiz tutkalla yapıştırma çözümünü düşün. Birkaç ay sonra proteze yapışık olan bu kısım aşınacaktır. Nike Sole değiştirme sisteminin bu kadar önemli olmasının ve ekibin 2.0'ı takıp çıkarmayı her modelden daha kolay kılmaya çalışmasının nedeni de bu.

Bununla tatmin olmayan ekip, tek çift ayakkabının yeterli olmamasını göz önünde bulundurarak farklı seçenekler sunmaya odaklandı. Örneğin sporcuların yol tabanından atletizm ayakkabısına geçmesi gerekebiliyor. George, "Koşu protezleri pahalı olduğundan çoğu engelli sporcu sırf yarış için özel bir protez bacak satın alamıyor." diyor. Bu nedenle her duruma uygun bir protez için tabanların değiştirilebilmesi gerekiyor.

Yeni takma mekanizması oluşturma sürecinin zorluklarını yukarıdaki videoda ayrıntılı olarak görebilirsin. Fakat bu zorlukların aşılması, George için yolun sadece başıydı.

Gece uçuşuyla Reykjavík'e giden George, hemen Nike Sole girişiminin uzun süreli iş ortağı olan Össur genel merkezine doğru yola koyuldu ve aylardır üzerinde çalışılan tasarımı denemeye hazırlandı.

Burada Paralimpik uzun atlamacı Markus Rehm ile maraton antrenmanına katıldı. Dakikalar içinde "A planının" işe yaramayacağı anlaşıldı. Markus'un koşmasını ve zıplamasını yavaş çekimde izlerken, George'un ilk prototipinin zemin ile doğru şekilde temas etmediğini fark ettiler!

Ağırlığı azaltmak için Sole'un uzunluğunu fazla kısaltmışlardı. "Markus'u izlemeye başlar başlamaz protez bacağın yere temas eden kısmının tutuş alanının arkasında olduğunu gördüm." diyor George. Umutlarını kaybetmeden tekrar atölyede çalışmaya başladılar: "Prototipleri kesmeye, ayarlamaya ve yeniden test etmeye koyulduk."

Bu, geçirdikleri çok verimli hafta sonu sırasında çözüm buldukları sorunlardan sadece biriydi. Yaptıkları diğer geliştirmelerin arasında uzun atlamacılar için kayma tehlikesi yaratabilecek plastik çivileri çıkarmak ve stratejik tutuş için çivileri en ön kenara taşımak bulunuyordu.

George, Össur genel merkezinde birinci sınıf engelli sporcularla hızlı geri bildirim toplantılarına katıldı.

Başlar başlamaz karşısına büyük bir sorun çıktı: Sporcular, Nike Sole'un özel değiştirme sistemini kullanmayacaklarını söylüyorlardı.

Birinci sınıf sporcular, çoğu engelli koşucunun aksine birden fazla protez bacak satın alabiliyor ve bir tanesini yarış için tamamen kişiselleştirebiliyor (Genellikle modern bir çivili plakayı doğrudan tutkalla yapıştırarak).

Ancak bu, çabalarının boşa gittiği anlamına gelmiyordu. George birinci sınıf sporcuların, engelli sporcuların geneli için bu değişim sisteminin değerini ve spor kariyerlerinin başında, sadece bir koşu protezine sahipken bunu kullanabileceklerini kısa sürede anladığını söylüyor.

George, elit sporcuları projenin hedef kitlesinden çıkarmak yerine yeni ve ilham verici bir kullanıcı grubu belirledi.

George, kendi protez bacaklarını modifiye eden koşucular ve bu koşucuların protez bacaklarıyla ilişkisi hakkında "Yarış arabası sürücüsü gibi olduklarını düşünüyorum. Sürekli motorda ince ayar yapıyorlar, ağırlığı azaltıyorlar ve modifikasyon yapıyorlar. Bir tasarımcı olarak bunu görmek inanılmaz bir şey." diyor.

Farklı dallarda spor yapanların farklı yapılandırmaları seçebilmesini sağlamak için George, bu imkandan faydalanarak kişiselleştirmeyi teşvik eden, tercihe bağlı çivili plaka seçeneğini daha fazla optimize etti.

Össur sporcuları ve mühendisleriyle geçirdiği, teknik bilgilerle dolu bir haftadan sonra George, kendini tamamen duyusal stimülasyona adamaya hazırdı.

Bir araç kiralayıp İzlanda'nın benzersiz manzaraları ve sesleri içinde kayboldu. Sonunda kendini, araştırma yolculuğunun en etkileyici kısmı olarak tarif ettiği, olağanüstü bir doğa harikası olan Svartifoss şelalesinde buldu.

George "Bazalt kayaçların dikey şekli nedeniyle dev bir borulu orga benziyordu." diyor. "Bunların oluşturduğu görsel ritim inanılmazdı. Hem geometrik hem de doğal bir görünüme sahiplerdi."

Bu ilhamı, Sole 2.0 çivili plakaya sadece görsel bir motif olarak değil, pratik bir işlev olarak uyguladı. Eğimli çıkıntılar sorunsuz şekilde yükselerek gereken yerlere daha fazla malzeme uygulanabilmesini sağladı.

Çivili plaka sorunlarını çözen George, yol tabanına odaklanmaya başladı. Fikir almak için Nike Sole 1.0 modelini kullanım sırasında ilk kez gördüğü zamanı düşündü: Birkaç yıl önceki Challenged Athletes Foundation (CAF) etkinliğinde bunu kullanan çocuklar çok eğleniyordu.

"Genç engelli sporcuların çimde, yolda koştuğunu, basketbol oynadığını ve başka sporlar yaptığını gördüm. Össur protez bacak ile Nike Sole kombinasyonunun, daha iyi şekilde hareket etmeleri için CAF kliniklerinde yeni teknikler öğrenirken bu enerjik ve iyimser sporculara özgürlük sunduğunu görmek ilham vericiydi." diyor.

George, her türlü aktiviteyi seven sporcular için birden fazla spor ve zeminde çok yönlülüğü artırmak amacıyla basketbol ve koşunun en iyi tutuş sağlayan yapılarını (zikzak ve çıkıntılar) alarak bunların mükemmel birleşimini oluşturmaya çalıştı.

Bunun sonucunda ortaya çıkan yapı, ilk tasarımdan yukarıdaki son ürüne kadar her aşamada görülebilir. Fakat her başarılı yenilikçi gibi George da, şimdiden gelecekte yapabileceği iyileştirmeleri düşünüyor. Bu iyileştirmelere, spora özel tutuş seçeneklerinden oluşan tam bir ürün serisi dahil olabilir.

"Belki arazide koşu için daha da sağlam bir ürün sunabiliriz." diyor. "Belki basketbola özel bir model de tasarlayabiliriz. Böylece dört değiştirilebilir tabanımız olur."

Bu sayı gelecekte daha da artabilir. Engelli sporcular için yeni ürünler tasarlama açısından geleceğin ne getireceğini bilmiyoruz. George'un dediği gibi: "Neyin mümkün olduğunu kim bilebilir?" Bildiğimiz tek bir şey varsa o da, George'un bu soruyu yanıtlamak için elinden geleni yapacağıdır.