Dojrzewanie, okresy i sport

Powiedzmy sobie szczerze, dojrzewania to dość kłopotliwy okres. Choć jest to naturalny etap rozwoju, towarzyszące mu zmiany fizyczne i emocjonalne sprawiają, że wiele osób czuje się niepewnie. Dotyczy to zwłaszcza młodych dziewcząt. Właśnie dlatego nawiązaliśmy współpracę z Women in Sport – organizacją charytatywną z Wielkiej Brytanii zajmującą się propagowaniem sportu wśród dziewcząt i młodych kobiet. Według niej okres dojrzewania płciowego ma kluczowe znaczenie dla kształtowania się postrzegania aktywności fizycznej przez nastolatki jako czegoś przyjemnego, wartościowego i dobrego dla zdrowia. Ta założona w 1984 roku organizacja przeprowadza szeroko zakrojone badania poświęcone tej kwestii, z których wynika, że „dziewczęta nie mają dostępu do długotrwałych korzyści, jakie zapewnia uprawianie sportu”. Naszą wspólną misją jest to zmienić.


Dojrzewanie i okresy nie powinny uniemożliwiać dziewczętom prowadzenia aktywnego trybu życia, jednak wszystko, co się z nimi wiąże – od samego okresu po rozwój piersi, zapachy wydzielane przez ciało i rosnące włosy – sprawia, że nie jest to takie oczywiste. Każda z tych kwestii może negatywnie wpływać na samoocenę dziewcząt, ich motywację oraz radość czerpaną z uprawiania sportu.

Dowodzą tego badania prowadzone przez Women in Sport. Większość z 2,1 miliona dziewcząt w wieku 11–16 lat z Wielkiej Brytanii(1) nie ma dostępu do korzyści wynikających ze sportu. 34% dziewcząt mówi, że nie bierze udziału w zajęciach wychowania fizycznego, ponieważ nie lubi uczucia bycia obserwowaną, a 35% opuszcza zajęcia z powodu braku pewności siebie(2). Mamy dobrą wiadomość: nadchodzą zmiany. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, w jaki sposób pomóc temu pokoleniu młodych dziewcząt.

Inicjatywa Nike Made to Play ma na celu zachęcanie dziewcząt do uprawiania sportu. To programy związane ze sportem nastawione na rozwój dzieci na każdym poziomie – bierze w nich udział 17 milionów dzieci, dzięki czemu są one zdrowsze, bardziej szczęśliwe i odnoszą więcej sukcesów.

W warunkach szkolnych pocenie się, owłosienie czy obawa przed poplamieniem ubrania podczas okresu, a także przekonanie o braku umiejętności mogą prowadzić do złośliwości ze strony innych uczniów. To właśnie te niepokoje związane z krytyką i rywalizacją podkopują samoocenę młodych dziewcząt i negatywnie wpływają na ich zaangażowanie w aktywność.

Organizacja Women in Sport podkreśla, że dziewczęta mniej chętnie uprawiają sporty zespołowe – tylko 48% dziewcząt w wieku 13–16 lat uprawia je przynajmniej raz w tygodniu w porównaniu do 68% chłopców(3). Co więcej, okres nastoletni to czas, gdy najwięcej dziewcząt rezygnuje ze sportu i ćwiczeń. 42% dziewcząt w wieku 12–14 lat twierdzi, że unika ćwiczeń podczas okresu(4). Właśnie takie zachowania budują nawyki, które ciężko zmienić w późniejszych latach.

Nie ma wątpliwości co do tego, że dzięki sportowi dziewczęta stają się silniejsze. Co więcej, prowadzenie aktywnego trybu życia od wczesnych lat pomaga im w wejściu w dorosłość. Badania organizacji Women in Sport dowodzą, że jeśli dziewczęta zaczną się angażować w aktywność fizyczną w młodym wieku, maleją szanse na to, że zrezygnują z niej na dalszym etapie życia. To jeden z najważniejszych powodów, dla których powinniśmy zachęcać dziewczęta do aktywności także wtedy, gdy mają okres.

„Ćwiczenia to naprawdę dobry sposób na zniwelowanie symptomów. Dzięki temu dziewczęta czują się lepiej” – mówi dra Georgie Bruinvels, naukowczyni zajmująca się sportem. Dzieje się tak dzięki uwolnieniu endorfin, które „poprawiają nastrój i pomagają się zrelaksować”. Wspólne uprawianie sportu to doskonały sposób na zachęcenie do niego dzieci w młodym wieku. Jeśli potrzebujesz inspiracji, możesz skorzystać z aplikacji Nike Run Club, w której znajdziesz biegi z audioprzewodnikiem i wskazówki treningowe dopasowane do każdego poziomu. Gdy już wybierzesz swój ulubiony trening, warto przetestować go wspólnie z całą rodziną.

Sport i ruch dobrze wpływają też na umysł. Aktywność fizyczna pokazuje nastolatkom, do czego zdolne są ich ciała i umysły – niezależnie od tego, czym się interesują i w jakim są wieku. Sport pomaga budować przyjaźnie oraz tworzyć wspomnienia, z których dziewczęta mogą być dumne. Uczy je, jak zachowywać spokój pod presją i jak radzić sobie ze stresem; jak godnie znosić porażkę i jak zachowywać pokorę w obliczu zwycięstwa. Wszystkie te bezcenne cechy charakteru pomogą im odnieść w życiu sukces.

Od dyscypliny i skupienia po umiejętność bycia częścią zespołu – takie zdrowe nastawienie ułatwia odnalezienie się w pracy po zakończeniu edukacji. Ćwiczenia pomagają oczyścić umysł, pozwalają lepiej spać i poprawiają samopoczucie. Według Women in Sport 42% pracujących kobiet twierdzi, że aktywność fizyczna pomaga im zachować spokój podczas stresujących sytuacji w pracy(5).

Pozytywne wzory do naśladowania i trenerki mogą sprawić, że zabawa i sport będą łatwiej dostępne dla dziewcząt. Motywowanie i inspirowanie dziewcząt oraz dodawanie im odwagi zwiększa ich pewność siebie – zarówno podczas aktywności, jak i na co dzień – co przekłada się na większe prawdopodobieństwo tego, że w przyszłości nadal będą aktywne i będą czerpać z tego korzyści.

Zapoznaj się z naszym Przewodnikiem dotyczącym trenowania dziewcząt Made to Play, aby zachęcić dziewczęta do uprawiania sportu teraz i w przyszłości. To część zobowiązania Nike Made to Play, które ma na celu promowanie ruchu wśród dzieci, aby mogły one prowadzić zdrowsze, szczęśliwsze i bardziej udane życie.

Rodzice mogą zapewnić swoim córkom możliwość czerpania radości ze sportu i dostęp do niezliczonych korzyści, które daje aktywność fizyczna, podczas okresu dojrzewania i wchodzenia w dorosłość. Zapoznaj się z kilkoma prostymi krokami, które pomogą im przygotować się do uprawiania sportu i ćwiczeń.

Nie musisz czekać, aż Twoje dziecko wejdzie w okres dojrzewania. Dra Georgie Bruinvels, ekspertka ds. sportu kobiet, mówi: „Musimy skończyć z tabu dotyczącym okresu i zmienić nastawienie dziewcząt oraz chłopców do kwestii menstruacji”. Im więcej będziecie rozmawiać na temat dojrzewania – poruszając takie kwestie jak części ciała czy fizyczne zmiany, na przykład trądzik i rosnące włosy – tym naturalniej będzie przebiegał ten etap. Przypominając dziewczętom, że nie są same, opowiadaj im o własnych doświadczeniach z tego okresu. W ten sposób zwiększysz ich pewność siebie i pomożesz im zaakceptować zmiany zachodzące w ich ciałach.

Dane organizacji Women in Sport pokazują, że aktywne fizycznie matki częściej wychowują aktywne fizycznie córki. Co więcej, dziewczęta, których matki są aktywne fizycznie, dwa razy częściej angażują się w sport. Natomiast dzieci, których oboje rodzice są aktywni fizycznie, angażują się w taką aktywność aż sześć razy częściej. Zaczynając wcześnie, i wspólnie z Tobą, Twoja córka zobaczy, że na każdym etapie cyklu menstruacyjnego wykazujesz pewność siebie związaną ze swoim ciałem. Pomoże jej to traktować okres jako coś normalnego i zmniejszy niepokoje związane z początkowymi latami dojrzewania. Na początek możecie spróbować wykonać jakiś przyjemny trening z aplikacji Nike Training Club. Wspólne ćwiczenia to sposób na zrealizowanie swoich celów oraz tworzenie wspomnień, a także okazja do rozmowy na temat problemów, z którymi mierzy się Twoja córka. Możecie też wybrać coś z naszej kolekcji rodzinnych treningów. Znajdziecie tam coś dla każdego – niezależnie od poziomu czy doświadczenia.

W okresie, gdy nastolatki czują presję, aby wyglądać w określony sposób oraz być najlepsze, nowe i ciekawe aktywności mogą ponownie zachęcić je do uprawiania sportu. Od wspinaczki po bieganie na plaży – aktywność fizyczna w nowej postaci może zmniejszyć presję rywalizacji, którą czują młode dziewczęta. Wspólne uprawianie sportu to doskonały sposób na zachęcenie do niego dzieci w młodym wieku. Jeśli potrzebujesz inspiracji, możesz skorzystać z aplikacji Nike Run Club, w której znajdziesz biegi z audioprzewodnikiem i wskazówki treningowe dopasowane do każdego poziomu. Gdy już wybierzesz swój ulubiony trening, warto przetestować go wspólnie z całą rodziną. Pamiętaj, nie ma czegoś takiego jak niewłaściwa aktywność fizyczna. Jeśli Twoje tętno rośnie, wszystko jest na swoim miejscu.

Choć okres i napięcie przedmiesiączkowe często są powodami unikania przez dziewczęta sportu, prawda jest taka, że aktywność fizyczna pomaga łagodzić ich symptomy. Wszystko dzięki poprawiającym samopoczucie hormonom znanym jako endorfiny, które działają jak naturalny środek przeciwbólowy.

„Nie ma powodu, dla którego dziewczęta powinny odpuszczać ćwiczenia podczas okresu. Co więcej, dzięki nim mogą poczuć się o wiele lepiej, potrzebują tylko odpowiedniej edukacji i zachęty” – dodaje dra Georgie Bruinvels, naukowczyni zajmująca się sportem.

Uprawianie sportu podczas okresu to dla dziewcząt ogromne źródło niepokoju. Organizacja Women in Sport zaleca pomoc we wcześniejszym przygotowaniu się do niego. Odpowiednie strategie pomogą im brać udział w zajęciach sportowych, a dzięki samym ćwiczeniom dziewczęta poczują się pewniej, co sprawi, że chętniej będą uczestniczyć w nich w przyszłości.

Według Women in Sport 42% dziewcząt w wieku 12–14 lat twierdzi, że unika ćwiczeń podczas okresu(6), natomiast 36% dziewcząt w wieku 13–16 lat nie zażywa zalecanej 60-minutowej porcji ruchu dziennie(7). Aby zmniejszyć ich obawy, na wszelki wypadek spakuj im do torby podpaski i przybory toaletowe i porozmawiaj z nimi o konieczności zmieniania podpasek bezpośrednio przed ćwiczeniami i po ich zakończeniu. To może mieć ogromne znaczenie dla ich pewności siebie. Inne niezbędne przybory to dezodorant i odpowiednie ubrania, takie jak właściwie dobrany stanik i spodnie na zmianę.

Etap dojrzewania to trudny moment dla każdego, a podczas okresu świadomość własnego ciała jest naprawdę ważna. Monitorowanie cyklu menstruacyjnego zapewnia kobietom poczucie kontroli nad własnym ciałem, zwłaszcza podczas aktywności fizycznej. Zasugerowanie dziewczętom monitorowania ich zmian hormonalnych pomoże im polepszyć relację z własnym ciałem (oraz jakość aktywności fizycznej), a także utwierdzi je w przekonaniu, że to, czego doświadczają, to coś całkowicie normalnego.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak dostosować trening do trzech faz kobiecego cyklu, zapoznaj się z kolekcją Nike Cycle Sync dostępną w aplikacji Nike Training Club.

Artykuł został napisany we współpracy z organizacją Women in Sport. Chcesz dowiedzieć się więcej? Na ich stronie znajdziesz mnóstwo informacji.