Wat is zwemmersoor en hoe behandel je het?

"Zwemmersoor is een infectie in de uitwendige gehoorgang", vertelt Yi-Chun Carol Liu, M.D., behandelend arts op de oor-, neus- en keelafdeling van het Texas Children's Hospital en assistent-professor aan het Baylor College of Medicine.

Deze infectie, officieel bekend als acute otitis externa, wordt geassocieerd met zwemmen, maar je kunt deze onaangename aandoening ook oplopen zonder in het water te zijn geweest.

"Hoewel zwemmersoor vaak voorkomt bij mensen die veel tijd in het water doorbrengen, hoef je niet te gaan zwemmen om zwemmersoor te krijgen", zegt Liu. "Zwemmersoor kan ontstaan door wondjes in de gehoorgang [zoals een schrammetje], als gevolg van een vreemd voorwerp in de gehoorgang of agressieve reiniging van de gehoorgang."

De gehoorgang schrapen met een wattenstaafje is een van de meest voorkomende risicofactoren voor zwemmersoor. Een onderzoek uit 2004 in het International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology toonde aan dat 70 procent van de deelnemende kinderen hun oren met een wattenstaafje had schoongemaakt in de 10 dagen voorafgaand aan de diagnose.

Andere veel voorkomende oorzaken van zwemmersoor zijn een teveel aan vocht in de gehoorgang, blootstelling aan hoge bacterieniveaus in vervuild water en het gebruik van oorapparaatjes die de huid kunnen irriteren.

Er zijn een aantal symptomen die erop kunnen wijzen dat je last hebt van zwemmersoor. Volgens een studie uit 1999 in het Journal of the American Board of Family Medicine, waarin de resultaten van verschillende onderzoeken in de gezondheidszorg werden geanalyseerd, is het meest voorkomende symptoom oorpijn. Andere symptomen zijn roodheid van de huid, zwelling, jeuk, afscheiding en gehoorverlies.

De Centers for Disease Control and Prevention (CDC) geeft aan dat iedereen zwemmersoor kan krijgen, maar dat het vaker voorkomt bij kinderen. De symptomen van zwemmersoor worden vaak verward met een middenoorontsteking, een andere veel voorkomende aandoening bij kinderen. Als je je buitenoor kunt bewegen zonder pijn of ongemak, is er volgens de CDC waarschijnlijk sprake van een middenoorontsteking in plaats van een acute otitis externa.

"De behandeling van ongecompliceerd zwemmersoor vereist geen oraal antibioticum", zegt Steven Gold, M.D., otolaryngoloog bij ENT and Allergy Associates. "Topische oordruppels zijn veel effectiever en geschikter."

Uit een onderzoek van 2019 naar de aandoening en de behandelingen bleek dat topische antiseptische middelen (behandelingen die de groei van micro-organismen stoppen of vertragen), waaronder azijnzuur, chloorhexidine, aluminiumacetotartraat en andere, doeltreffend zijn voor gevallen die binnen een week kunnen worden behandeld. Maar in meer hardnekkige gevallen kunnen antibiotica of steroïden nodig zijn. Raadpleeg je arts om de beste behandeling voor jouw klachten te krijgen.

Het onderzoek vermeldt ook dat artsen de aandoening behandelen door met topische oordruppels de gehoorgang te reinigen en "lokale antibiotica en/of corticosteroïden gebruiken" om eventuele pijn te bestrijden.

Desondanks kan je medisch deskundige aanvullende maatregelen voorstellen als er complicaties optreden. Volgens een intercollegiaal getoetst verslag over de aandoening uit 2020 kan het hierbij gaan om chronische otitis externa, waarbij de aandoening steeds terugkomt; maligne otitis externa, een ernstige infectie die de botten in de gehoorgang en de schedel kan aantasten; periauriculaire cellulitis, oftewel een bacteriële infectie van het weefsel rond het buitenoor, enzovoort.

GERELATEERD: Moet je sporten als je ziek bent?

Uiteraard is voorkomen beter dan genezen. Zo zijn er een paar eenvoudige stappen die je kunt nemen om je risico op deze infectie te verlagen.

"Stop niets in de gehoorgang", raadt Gold aan. "Daarnaast is het verstandig om de oren goed te drogen na langdurige blootstelling aan water."

Droog de buitenkant van je oor af met een handdoek en kantel je hoofd om het overtollige water eruit te schudden. De CDC raadt aan om tijdens het kantelen zachtjes aan de oorlel te trekken om al het water eruit te krijgen. Om te voorkomen dat er water in het oor komt, kun je ervoor kiezen om een badmuts of oordopjes te dragen in het zwembad.

Heb je nu vaak last van zwemmersoor, dan adviseert Gold om preventief azijnzuurdruppels te gebruiken. Voor deze druppels moet je een afspraak bij de huisarts maken om een diagnose en een recept te krijgen.


Tekst: Clara Olshansky