Wat zijn compressielaarzen, en hoe werken ze?
Gezondheid en wellness
Experts leggen uit wat je allemaal moet weten over compressielaarzen voordat je ze gebruikt voor herstel na je work-out.
Compressielaarzen zijn de laatste jaren een gewild herstelmiddel geworden voor atleten.
Als je in een fysiotherapiekliniek komt, zie je vaak een paar mensen met opblaasbare laarzen. De reden is dat de compressie van deze laarzen aantoonbaar pijn verlicht en zorgt voor een goede circulatie. Maar werken herstellaarzen ook echt? Zijn ze de prijs waard? (De meeste compressielaarzen kosten tussen een paar honderd en duizend dollar.)
Fysiotherapeuten en erkende personal trainers leggen hierna uit hoe compressietherapie werkt, wat de wetenschap achter herstellaarzen is en hoe je optimaal profiteert van je herstelroutine.
(Gerelateerd: wat is het verschil tussen dry needling en acupunctuur?)
Wat zijn compressielaarzen?
Compressielaarzen zijn laarzen van hol materiaal die de voeten, onderbenen en dijen bedekken en meerdere kamers bevatten. Deze kamers worden achtereenvolgens gevuld met water om één gedeelte van het onderlichaam tegelijk te comprimeren of samen te drukken, beginnend bij de voeten en eindigend bij de heup.
Dit proces wordt aangeduid als intermitterende pneumatische compressie of IPC. Medisch specialisten hebben dit proces lang gebruikt voor de behandeling van gezwollen voeten en benen bij patiënten met ernstige gezondheidsaandoeningen zoals lymfoedeem, trombose of longembolie.
Hoe werken compressielaarzen?
Bij patiënten met oedeem helpen compressielaarzen zuurstofarm bloed vanuit het onderlichaam omhoog te duwen naar het hart.
"Het is bijna alsof je een tube tandpasta van onderaf leegknijpt", zegt Audra Wilson, gecertificeerd kracht- en conditiespecialist.
Bij atleten werkt intermitterende pneumatische compressie grotendeels op dezelfde manier, maar de tandpasta waar het om gaat is niet alleen bloed. Het gaat om de ontsteking na de training.
"Compressielaarzen helpen de 'slechte' metabolische bijproducten uit het onderbeen terug te brengen in de bloedstroom en door het hele lichaam rond te pompen", zegt Becourtney, doctor in fysiotherapie (DPT), gecertificeerd kracht- en conditiespecialist, "en ze te vervangen door 'nieuw', 'vers' en zuurstofrijk bloed dat goed is voor genezing en herstel van spieren."
Potentiële voordelen van herstellaarzen
Voorstanders van herstellaarzen leggen uit dat de laarzen waterophoping, ontstekingen en spierspanning verminderen door het lichaam te stimuleren metabolische bijproducten (zoals lactaat) na een training weg te spoelen. En door weefselherstellende stoffen in de beschadigde spieren binnen te laten kunnen ze de hersteltijd verkorten en trainingsresultaten verbeteren, zegt Becourtney.
Het is echter belangrijk te weten dat het lichaam dit automatisch zelf doet na elke work-out, met of zonder hulp van externe apparaten. Van andere hersteltechnieken zoals yoga en foamrollers is inmiddels aangetoond dat ze via enkele van dezelfde mechanismen ook helpen.
Voor veruit de meeste atleten (vooral atleten die al voldoende hertellen tussen hun trainingssessies) is het niet erg waarschijnlijk dat hun resultaten met compressielaarzen gaan verbeteren.
Maar voor professionele of erg competitieve atleten kan het net het verschil uitmaken tussen winnen, verliezen of zelfs letsel. Veel van deze atleten gaan tot het uiterste van wat hun lichaam kan verdragen. Wanneer dat gebeurt (en een atleet maar een paar uur heeft om tussen trainingssessies of wedstrijden te herstellen), telt ieder beetje, zegt Wilson.
Werken herstellaarzen echt?
Hoewel verschillende studies stellen dat intermitterende pneumatische compressie de bloedcirculatie in het onderlichaam stimuleert, is onderzoek naar deze vorm van trainingsherstel betrekkelijk nieuw en soms tegenstrijdig.
Sommig onderzoek suggereert bijvoorbeeld dat compressie-instrumenten flexibiliteit bevorderen en spierpijn verminderen in de dagen na een zware training. Maar volgens een in 2020 gepubliceerd onderzoek in het International Journal of Exercise Science meldden langeafstandslopers dat ze geen effect op verlate spierpijn hadden opgemerkt.
Volgens een review uit 2021 kan intermitterende pneumatische compressie een kortetermijneffect hebben op verlate spierpijn, maar vermindert het niet de tekens van spierschade door training bij atleten.
Hoe werken compressielaarzen? Dat hangt af van de atleet en zijn of haar mindset.
"De kracht van mentale acceptatie en de psychologie van pijn mag niet worden onderschat", zegt Becourtney. "Ongeacht de feitelijke fysiologie of het achterliggende mechanisme, wanneer je de laarzen draagt, voel je zeker dat er iets gebeurt en dat alleen is van immense waarde."
Compressielaarzen gebruiken
Aarzel niet als je compressielaarzen wilt uitproberen. Test een paar in de sportschool of in een fysiotherapiepraktijk en beslis op grond daarvan. Jij bent uiteindelijk de enige die kan beslissen of ze voor jou de moeite waard zijn.
Vergeet echter niet dat het altijd een goed idee is je arts te raadplegen voordat je een nieuwe herstelmethode probeert.
1.Praat met een fysiotherapeut voordat je ze uitprobeert
Hoewel compressielaarzen betrekkelijk weinig risico met zich meebrengen, is het altijd goed ze uit te proberen onder begeleiding van een fysiotherapeut voordat je ze alleen gaat gebruiken. Gebruik ze zonder medische toestemming niet na een operatie of blessure, zegt Becourtney.
2.Draag losse kleding
Doe je schoenen en strakke kleding uit voordat je compressielaarzen aandoet. In combinatie met de laarzen kan de compressie anders excessief en oncomfortabel worden, zegt Becourtney.
3.Hou sessies kort
Je fysiotherapeut kan je een aanbeveling doen voor de juiste compressieduur voor jouw lichaam, maar 20 minuten volstaat ruimschoots voor de meeste atleten, zegt Wilson.
Draag compressielaarzen niet langer dan 30 tot 40 minuten achter elkaar, zegt Becourtney.
4.Gebruik ze na trainingen
Compressietherapie doe je het liefst alleen na zware work-outs zoals gewichtheffen, hardlopen of fietsen, zegt Becourtney. Gebruik de laarzen na je coolingdown om het herstelproces te beginnen.
5.Gebruik ze als extra middel voor herstel na een work-out
Herstellaarzen zijn geen vervanging voor lichte herstelwork-outs, stretching, foamrollers en goede voeding, zegt Wilson. Gebruik ze als aanvulling op de basisprincipes van gezond herstel.
Tekst: K. Aleisha Fetters, gecertificeerd kracht- en conditiespecialist