3 potentiële voordelen van het dragen van een blauwlichtbril, volgens experts
Gezondheid en wellness
Drie oogspecialisten vertellen alles over blauw licht, de mogelijke invloed ervan op de gezondheid van je ogen en wat je eraan kunt doen.
Misschien heb je wel eens gehoord over blauw licht en hoe dit schadelijk kan zijn voor de gezondheid van je ogen. Maar wat is dit type licht precies, en is het schadelijk voor je zicht? En kan het dragen van een bril met blauwlichtfilter zinvol zijn?
Wat is blauw licht?
Blauw licht wordt uitgezonden door digitale apparaten zoals smartphones, tablets, laptops en televisies, maar ook door TL-verlichting, spaarlampen en LED-verlichting. Hierbij is het wel belangrijk om te vermelden dat volgens de American Academy of Ophthalmology zonlicht de grootste bron van blauw licht is.
(Gerelateerd: Wat zijn gepolariseerde zonnebrillen en heb je ze nodig? Experts geven hun mening)
Blauw licht, ook wel HEV-licht (high-energy visible light) genoemd, maakt deel uit van het zichtbare lichtspectrum, zegt Brian Boxer Wachler, oogarts en oogchirurg bij het Cedars-Sinai Medical Center in Los Angeles.
Hij noemt de kleuren rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo en violet als de kleuren die vallen binnen het zichtbare lichtspectrum (wat betekent dat ze deel uitmaken van het elektromagnetische spectrum dat zichtbaar is voor het menselijke oog, zoals vastgesteld door NASA).
Is blauw licht schadelijk voor de ogen?
Voordat we deze vraag kunnen beantwoorden, is het belangrijk om te begrijpen hoe het menselijke oog blauw licht absorbeert.
Naarmate het zichtbare lichtspectrum reist, worden de golflengtes (gemeten in nanometer) gesplitst. Omdat deze lengtes verschillend zijn, resulteren ze in verschillende kleuren. Het deel blauw licht van het spectrum heeft een korte golflengte, van 400 tot 500 nanometer, legt Tatevik Movsisyan uit, oogarts en klinisch universitair hoofddocent aan de Ohio State University College of Optometry.
"Tijdens dierproeven bleek deze korte golflengte schadelijk voor de retina of de achterkant van het oog. Er is tot nu toe echter geen bewijs dat blauw licht dit soort schade veroorzaakt bij menselijke retina's", zegt Movsisyan.
Hoewel onderzoek nog gaande is, stelde een wetenschappelijk artikel dat in 2022 werd gepubliceerd in het tijdschrift Heliyon dat kunstmatig blauw licht geen aanzienlijke invloed heeft op de gezondheid van de ogen. Volgens de nieuwste gegevens van de AAO blijkt dat er geen betekenisvol verband bestaat tussen blauw licht en schade aan menselijke retina's en ouderdomsgerelateerde maculadegeneratie.
Er zijn zelfs aanwijzingen dat blootstelling aan blauw licht gunstig is. Zo blijkt uit een systematisch onderzoek uit 2022 dat atleten die waren blootgesteld aan blauw licht daar een aantal voordelen van ondervonden, zoals betere cognitieve prestaties, een hogere alertheid en een snellere reactietijd.
Hoewel een hogere alertheid handig kan zijn onder werktijd, kan een overmatig schermgebruik voor het naar bed gaan de slaapkwaliteit nadelig beïnvloeden.
"Het blauwe licht van elektronische apparaten brengt geen schade toe aan je ogen, maar blauw licht kan wel de slaap beïnvloeden, doordat het de aanmaak van melatonine verstoort", zegt Boxer Wachler.
Melatonine is een hormoon dat door de hersenen wordt geproduceerd in reactie op duisternis om een slaperig gevoel op te wekken. Het helpt ook bij het regelen van de biologische klok van het lichaam (circadiaans ritme), zo stelde de National Institutes of Health.
Oogarts Jennifer Tsai legt uit dat blauw licht dat afkomstig is van digitale apparaten het natuurlijke circadiaans ritme van het lichaam kan verstoren. Doordat het lichaam een beetje voor de gek wordt gehouden en denkt dat het nog overdag is, kan het moeilijk zijn om in slaap te vallen en zorgt het uiteindelijk voor een slechtere slaapkwaliteit. (Natuurlijk ziet een slaapschema er anders uit voor iemand die nachtdiensten werkt.)
Uit een artikel dat in 2019 werd gepubliceerd in het tijdschrift Chronobiology International, waarbij in vijftien onderzoeken werd gekeken naar het verband tussen blootstelling aan licht en het circadiaans ritme, bleek dat twee uur blootstelling aan blauw licht in de avond de aanmaak van melatonine kan onderdrukken. En uit een artikel uit 2022 over sportgeneeskunde in het tijdschrift Frontiers in Physiology bleek dat blauw licht een nadelig effect kan hebben op zowel de slaapkwaliteit als de slaapduur.
Aangezien schermen een steeds grotere plek innemen in het dagelijks leven, neemt ook de kans toe op hoofdpijn en vermoeide ogen. Onderzoek toont aan dat volwassenen wereldwijd meer uur per dag naar hun telefoon en tablet staren dan vroeger. Zo bracht Comparitech gegevens naar buiten die bevestigen dat mensen tussen de 16 en 64 jaar elke dag gemiddeld 6 uur en 37 minuten naar een scherm kijken.
Aangezien schermen zo'n groot deel uitmaken van ons dagelijks leven, zijn er een aantal dingen die je moet weten over de effectiviteit van blauwlichtbrillen.
Wat zijn blauwlichtbrillen?
Blauwlichtbrillen, die speciaal zijn ontwikkeld voor het filteren van schadelijk blauw licht, zou mogelijke symptomen die worden geassocieerd met het gebruik van digitale schermen verminderen of voorkomen. Hieronder vertellen drie oogartsen daar wat meer over.
Mogelijke redenen om een blauwlichtbril te dragen
1.Het kan een gezonde slaap helpen bevorderen
Een van de beste dingen die je kunt doen voor het slapengaan is het uitschakelen van schermen. Maar door het dragen van een blauwlichtbril kun je voor het slapen toch schermen blijven gebruiken, zonder dat je daar een goede nachtrust voor inlevert.
"Het enige wetenschappelijk onderbouwd gezondheidsvoordeel van een blauwlichtbril is een betere slaap", zegt Boxer Wachler.
Uit een systematisch onderzoek van 2021 in Chronobiology International werd 'substantieel bewijs' gevonden (uit 24 publicaties) dat een blauwlichtbril de slaaplatentie verminderde (de tijd die iemand nodig heeft om in slaap te vallen) onder personen die last hadden van een slaapstoornis, jetlag of een onregelmatig dienstrooster.
2.Het kan lichtgevoeligheid verminderen
Het kunstmatige blauwe licht van elektronische apparaten zou mogelijk kunnen leiden tot hoofdpijn, concentratieproblemen en lichtgevoelige ogen, zegt Tsai.
“Normaal gesproken zouden we buiten een zonnebril dragen om dit effect te verlichten, aangezien de zon ook dit blauwe licht uitstraalt", zegt ze. "Maar binnenshuis worden onze ogen nog steeds blootgesteld aan blauw licht van schermen, waardoor ze lichtgevoeliger worden."
Maar een blauwlichtbril helpt niet tegen digitale oogvermoeidheid. Volgens een gerandomiseerd, gecontroleerd onderzoek, dat in 2021 werd gepubliceerd in het American Journal of Ophthalmology, hielp een blauwlichtbril niet om de symptomen van oogvermoeidheid na twee uur computergebruik te helpen voorkomen of verlichten.
"Soms denken mensen dat (digitale) oogvermoeidheid wordt veroorzaakt door blauw licht, maar dat is niet zo", zegt Boxer Wachler. "Deze klachten zijn het gevolg van teveel tijd doorbrengen achter een scherm. Wanneer je je voor lange periodes concentreert op iets vlak voor je neus, knipperen je ogen namelijk 30 procent minder vaak dan normaal."
Dus hoewel oogvermoeidheid niet wordt veroorzaakt door blauw licht, kan een blauwlichtbril wel helpen tegen de symptomen die gerelateerd zijn aan lichtgevoeligheid.
3.Het kan de klachten van droge ogen verminderen
Het uren achter elkaar naar een scherm staren kan ertoe leiden dat je ogen minder vaak knipperen. Tsai legt uit dat droge ogen en bijbehorende klachten (rode, branderige en tranende ogen) kunnen optreden door te weinig aanmaak van traanvocht.
"Het dragen van een bril met een blauwlichtfilter kan schittering en lichtgevoeligheid helpen verminderen, waardoor oogvermoeidheid wordt verlicht en soms de ogen vaker gaan knipperen", zegt ze.
Uit een kleinschalig onderzoek uit 2016 in het tijdschrift PloS One bleek dat volwassenen die last hadden van droge ogen en die een bril gingen dragen met een blauwlichtfilter van 50 procent een verbetering in gezichtsscherpte lieten zien. Deze verbetering in gezichtsscherpte wordt gekenmerkt door het bereik waarin we scherp kunnen zien, zo stelt de American Optometric Association.
Tips voor het kopen van een blauwlichtbril
Tsai raadt iedereen die geïnteresseerd is in de aanschaf van een blauwlichtbril sterk aan om eerst de persoonlijke voorgeschreven brilbehoeften te bepalen. Vervolgens raadt ze aan op zoek te gaan naar een bril die het gehele bereik blauw licht van 410 tot 460 nanometer filtert. Lees vooral de details van de bril op de verpakking, maar onthoud dat een bril met oranje of amberkleurige glazen is ontworpen om meer (of zelfs al het) blauw licht tegen te houden, in vergelijking met een bril met kleurloze glazen.
"Een blauwlicht-coating op brillenglazen betekent niet automatisch een UV-coating", vervolgt ze. "Om zeker te weten dat de bril UV-bescherming biedt, moet je goed controleren of de bril die je koopt ook daadwerkelijk dit filter heeft."
Als je twijfelt of de bril die je hebt gekocht blauw licht tegenhoudt, raadt Tsai aan om een afspraak te maken met een optometrist. "We beschikken meestal over de spectrometers die de specificaties kunnen testen", zegt ze.
(Gerelateerd: Nike's beste brillen met blauwlichtfilter)
Wanneer draag je een blauwlichtbril?
Tsai beschouwt brillen met blauwlichtfilter als een optie.
"Ik leg aan mijn cliënten uit dat het zeker geen kwaad kan om zo'n bril te dragen, omdat het kan helpen de lichtgevoeligheid te verminderen door een lange dag achter een scherm", zegt ze.
"Dus wanneer mensen ervoor kiezen om een blauwlichtbril te dragen, kunnen ze dat het beste doen telkens wanneer ze naar een digitaal scherm kijken, zoals het werken achter een computer, scrollen op een telefoon of lezen op een tablet."
Boxer sluit zich hierbij aan, en geeft nog een aantal extra tips mee. Schakel het blauw licht van alle elektronica uit door naar 'Instellingen' te gaan, vervolgens naar 'Weergave' en de nachtmodus te selecteren. "In deze modus wordt het blauwe licht van je telefoon en computer uitgeschakeld. Het is normaal dat je scherm er dan een beetje oranje uitziet, en de meeste mensen raken daar wel aan gewend."
Hij raadt bovendien aan om de ogen regelmatig even te laten rusten. "Ik raad de 20-20 regel aan, waarbij je voor elke 20 minuten schermtijd je ogen 20 seconden sluit." Een andere variatie is de 20-20-20 regel, waarbij je elke 20 minuten 20 seconden lang je ogen van het scherm haalt en ze richt op iets dat zich 20 feet (6 meter) verderop bevindt.
Movsisyan zegt dat ze er sterk de voorkeur aan geeft om minimaal een uur voor het slapengaan alle elektronica uit te schakelen. Daarnaast raadt ze aan om bij een opticien langs te gaan voor je overgaat tot de aanschaf van een bril.
"Je kunt een uitgebreid onderzoek laten doen om te bepalen of een bril op sterkte nodig is, of dat brillenglazen met een ontspiegelende coating, die een deel van het blauwe licht tegenhouden, gunstig kunnen zijn", zegt ze.
Vanwege gebrek aan bewijs raadt de AAO blauwlichtbrillen niet aan voor computergebruik. Overleg met je oogarts om te weten of het dragen van een blauwlichtbril zinvol zou kunnen zijn voor jou.
Tekst: Amy Capetta