Zo krijg je vieze geurtjes uit schoenen

Stinkende schoenen zijn helaas een veelvoorkomend probleem. Dat kan vervelend zijn, want hoe vaak je je voeten ook wast, je sneakers gaan toch vies ruiken. In het ergste geval kunnen stinkende schoenen zo onaangenaam zijn dat je denkt: "Hoe raak ik zo snel mogelijk van die zweetgeur in mijn schoenen af?"

De hoofdoorzaak van deze geurtjes zijn bacteriën. Ze vermenigvuldigen zich in groten getale en produceren daarbij afvalstoffen in de vorm van organische zuren zoals methaanthiol, isovaleriaanzuur en propaanzuur. Hoewel deze bacteriën meestal niet schadelijk zijn, zijn ze wel verantwoordelijk voor de sterke geur van 'tenenkaas'.

Methaanthiol wordt bijvoorbeeld geproduceerd als bijproduct van het brevibacterium, een bacterium die op je voeten leeft. Dit organische zuur heeft een sterke zwavelgeur die lijkt op rottende kool.

Zelfs de schoonste voeten kunnen hierdoor vies ruiken. Dit komt vooral omdat je voeten per vierkante centimeter meer zweetklieren hebben dan de rest van je lichaam. Het zweet zelf stinkt dan misschien niet, maar de door de bacteriën geproduceerde afvalstoffen doen dat wel. Schoenen houden vocht en zweet vast en zijn dus een ideale broedplaats voor bacteriën die nu eenmaal erg van vocht houden.

Als je geen sokken draagt, weet je zeker dat je schoenen door het zweet gaan stinken. "Zweten zelf veroorzaakt niet de geur, maar de bacteriën [op je huid] houden van vocht en worden aangetrokken door een vochtige omgeving", zegt Erica Coviello, een gecertificeerde personal trainer, RRCA-gecertificeerd hardloopcoach en voormalig wetenschapsdocent. "De geuren komen van het afval dat wordt geproduceerd wanneer deze micro-organismen verteren wat ze eten."

De juiste sokken voeren vocht weg van je huid, waardoor je voeten droger blijven en je de groei van bacteriën voorkomt, aldus Coviello. "Goede sokken houden op zijn minst het vocht vast in de sok (die direct in de was kan) in plaats van in de schoenen zelf, zoals zou gebeuren als je zonder sokken zou hardlopen", zegt ze.

Wat is het beste type sok om te veel zweet te voorkomen? Volgens Nike productlijnmanager Dustin Narde zijn wollen sokken de juiste keuze, en Coviello is het daarmee eens. "De oliën in de wolvezels fungeren als een barrière tegen bacteriën, waardoor ze natuurlijke geurbestrijders zijn", zegt ze. "Bovendien vinden veel mensen die allergisch zijn voor wol of lanoline moderne wolmengsels in sportkleding veel comfortabeler. Ze veroorzaken bovendien veel minder snel irritatie dan bijvoorbeeld een traditionele Ierse trui."

Je moet je sokken elke zes tot twaalf maanden vervangen. Als je op zoek bent naar een stevige wollen sok, is de Nike Everyday Wool Cushioned Crew sok (€ 30) een goede optie. Synthetische materialen zoals polyester voeren ook vocht weg van je voeten om je huid zo droog mogelijk te houden, zegt Coviello. De Nike Everyday Plus Cushioned sok (€ 22) is gemaakt van een polyestermix en de Nike Dri-FIT technologie helpt je voeten de hele dag droog en comfortabel te houden, ongeacht welke activiteit je doet.

Een ander middel om je schoenen lekker te laten ruiken is azijn. Azijn neutraliseert geurtjes en bestrijdt bacteriën, zo bleek uit een onderzoek uit 2014 in mBio. Meng gelijke hoeveelheden witte azijn en water en giet dit mengsel in een sprayflacon. Spray de oplossing in de binnenkant van je schoenen na gebruik en laat ze opdrogen. Door dit na het sporten of trainen te doen, blijven je schoenen langer fris ruiken.

Tip: maak de schoenen eerst grondig schoon (van binnen en buiten) voor je de oplossing aanbrengt.

Wil je de geur uit je schoenen met een zelfgemaakt middeltje verdrijven? Gebruik baksoda, oftewel natriumbicarbonaat. Dit is een natuurlijke geurverdrijver die geurtjes en bacteriën absorbeert. Je kunt baksoda op twee verschillende manieren gebruiken om geurtjes uit je schoenen te verdrijven:

• Meng 60 gram baksoda, 60 gram bakpoeder en 115 gram maizena. Voeg er voor een extra lekker geurtje een paar druppels etherische olie aan toe (zie hierna). Doe de ene helft van het mengsel in de ene sok en de andere helft in de andere sok. Bind elke sok af door een knoop te maken aan de bovenkant. Leg één sok in elke schoen en laat ze een nacht staan. Deze methode en combinatie van ingrediënten absorberen geurtjes in je schoenen.
• Je kunt de baksoda ook direct in je schoenen strooien en ze ten minste 24 uur laten staan.

Tea tree-olie, kruidnagelolie en cederhoutolie zijn populaire natuurlijke geurverdrijvers met schimmelbestrijdende eigenschappen. Een onderzoek uit december 2007, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Mycobiology, heeft bijvoorbeeld aangetoond dat kruidnagelolie de groei van bacteriën op voeten sterk tegengaat en zo geurtjes bestrijdt. Deze oliën zijn nuttig op drie verschillende fronten: ze bestrijden bacteriën, verdrijven geurtjes en laten een lekkere geur achter.

Besprenkel je schoen met een paar druppels etherische olie en laat even luchten. Je kunt ook een paar druppels etherische olie door andere huis-tuin-en-keukenmiddeltjes zoals baksoda of azijn mengen om er een lekker geurtje aan te geven.

Je kunt ook een stuk zeep in je schoenen leggen en deze er een nacht in laten zitten. Zeep doodt bacteriën en de geur die ze produceren. Bovendien is zeep poreus: het absorbeert de geur en geeft je schoen een frisse, schone zeeplucht.

Tip: zorg ervoor dat de zeep niet nat is voordat je deze in de schoenen legt, omdat vocht de groei van bacteriën stimuleert.

Als je schoenen nat zijn, moet je ze op laten drogen. Dit is een makkelijke en effectieve manier om vieze geurtjes te voorkomen. Laat je schoenen na een training altijd een paar uur in direct zonlicht opdrogen.

Maak je voeten altijd goed schoon. Was je voeten met zeep of een cleanser en vergeet daarbij ook je tenen en de zool van je voet niet. Spoel goed af. Hier zijn nog een paar tips voor een goede voethygiëne om stinkende schoenen te voorkomen:

• Was de sokken telkens wanneer je ze hebt gedragen.
• Trek je sokken en schoenen na een work-out altijd meteen uit zodat ze kunnen luchten en onaangename geurtjes geen kans krijgen.
• Droog je voeten na het schoonmaken. Met natte voeten moedig je bacteriën alleen maar aan.

Als je al jarenlang dezelfde inlegzolen gebruikt, dan zijn ze waarschijnlijk nodig aan vervanging toe. Inlegzolen zijn vaak de oorzaak van vieze geurtjes in schoenen. "Inlegzolen zijn gemaakt van poreuze materialen en absorberen al het vocht. Ze houden het vast, waardoor een broedplaats ontstaat voor bacteriën die geurtjes veroorzaken", zegt Coviello.

Het kan zijn dat door het vervangen van je inlegzolen die hardnekkige geur verdwijnt. Zoek naar materialen zoals opencellig foam of natuurlijke vezels die vocht kunnen opvangen of afvoeren in plaats van het in andere delen van je schoen te laten ophopen, zegt Coviello. "Je kunt ook zoeken naar merken of modellen die zijn behandeld met antimicrobiële middelen om bacteriegroei te remmen en/of ventilatiegaten hebben, ontworpen voor luchtcirculatie, die beide helpen om schoenen sneller te laten drogen en vochtophoping te minimaliseren", zegt ze.

Tekst: Danielle Zickl