Tekenen van een hitteberoerte die je niet moet negeren, aldus experts

Op warme, zonnige dagen trek je misschien het liefst zo snel mogelijk je sportschoenen aan om buiten te gaan sporten. Over het algemeen is dat een goed idee, maar het is wel belangrijk om de tekenen van een hitteberoerte te kennen voor je de hitte ingaat. Zo sport je veilig en voorkom je hittegerelateerde aandoeningen.

Een hitteberoerte is een ernstige hittegerelateerde aandoening waarvan men spreekt als het lichaam zijn kerntemperatuur niet meer kan regelen, aldus de Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Een hitteberoerte kan dodelijk zijn als die niet snel wordt behandeld. Volgens de National Institutes of Health (NHI) treedt een hitteberoerte doorgaans op als de lichaamstemperatuur boven de 40 graden Celsius uitkomt. Bij een hitteberoerte kunnen kerntemperaturen in het lichaam oplopen tot 41 graden Celsius of hoger, volgens het CDC.

Het NIH maakt onderscheid tussen twee varianten van een hitteberoerte: de klassieke variant en de inspanningsvariant. De klassieke hitteberoerte komt vooral voor bij mensen van 65 jaar (en ouder) met een chronische aandoening, terwijl de inspanningsvariant doorgaans mensen treft die een zware inspanning leveren in de hitte of bij een hoge luchtvochtigheid.

"Bepaalde soorten medicatie en aandoeningen, zoals ondervoeding, kanker en bloedarmoede, en zelfs diabetes, zouden het risico op een hitteberoerte kunnen vergroten", aldus Randolph DiLorenzo, M.D., internist en medisch directeur van Northwell Health Syosset Hospital. Nieuwe sporters zijn misschien vatbaarder voor hitteberoertes, maar dat betekent niet dat ervaren sporters er geen risico op lopen.

GERELATEERD: Wat is het overtrainingssyndroom en hoe voorkom je het?

Tekenen van een hitteberoerte zijn volgens het CDC onder andere:

• Verwarring, een veranderd bewustzijnsniveau, onduidelijk spreken
• Verlies van bewustzijn (coma)
• Een warme droge huid of hevig zweten
• Aanvallen
• Een zeer hoge lichaamstemperatuur

Het is belangrijk om deze tekenen bij anderen te kunnen herkennen. "Een hitteberoerte ontregelt het centrale zenuwstelsel, waardoor verschijnselen zoals verwarring, prikkelbaarheid, veranderd gedrag, een veranderd bewustzijnsniveau en coma kunnen optreden", aldus Douglas Casa, Ph.D., CEO van het Korey Stringer Institute en hoogleraar bewegingsleer aan de universiteit van Connecticut. "Iemand die op het randje van een hitteberoerte staat of er een heeft, zal verward en irrationeel zijn en kan niet goed over zichzelf oordelen."

Als je de vroege tekenen herkent, kun je een hitteberoerte misschien afwenden. "De vroege tekenen zijn aanwezig, voordat het centrale zenuwstelsel ontregeld raakt en het lichaam zeer warm is", zegt Casa. De grootste indicatie? "Dat je jezelf 'niet helemaal lekker' voelt", aldus Casa. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je met je reguliere work-out bezig bent, maar dat die om de een of andere reden veel zwaarder of anders dan normaal aanvoelt (op een slechte manier).

"Misschien heb je niet goed geslapen of ben je net hersteld van ziekte of een blessure. Als je jezelf niet helemaal lekker voelt — het kan zijn dat je duizelig bent, licht in je hoofd of misselijk en dat je jezelf nog nooit eerder zo hebt gevoeld — is dat een vroeg teken waarnaar je moet luisteren", zegt Casa. Als je in een dergelijke situatie toch stug doorgaat met je work-out, kan het fout gaan.

Andere vroege tekenen van een hitteberoerte zijn ook de tekenen van hittestress, een mildere hittegerelateerde aandoening die vaak een voorbode is van een hitteberoerte, volgens het NIH.

Hittestress is een andere hittegerelateerde aandoening die optreedt als je te veel zweet en zout verliest, aldus het CDC. "Hittestress kan een hoge hartslag veroorzaken, uitdroging, moeite met wandelen en een slap gevoel", aldus DiLorenzo.

Tekenen van hittestress verschillen niet veel van de vroege tekenen van een hitteberoerte, vermeldt het NIH. Deze omvatten:

• Hoofdpijn
• Misselijkheid
• Duizeligheid
• Een slap gevoel
• Prikkelbaarheid
• Dorst
• Overmatig zweten

Het grootste verschil tussen hittestress en de ernstigere hitteberoerte? "Bij een hitteberoerte verandert je gedrag", zegt DiLorenzo. "Je bewustzijnsniveau verandert en je wordt zeer misselijk en/of krijgt zware hoofdpijn. Dat kan tot een coma of aanval leiden."

Als je de tekenen van hittestress opmerkt, moet je je lichaam de kans geven om af te koelen, zodat je lichaamstemperatuur niet verder stijgt tot het niveau van een hitteberoerte.

"De hittestress kan verergeren en dat kan tot een hitteberoerte leiden", zegt DiLorenzo. "Als je ook maar een van deze tekenen opmerkt, stop dan met datgene waarmee je bezig bent. Ga naar een koele plek, drink water en rust uit. De meeste mensen knappen daarvan weer op."

GERELATEERD: Hoeveel water moet je nou precies elke dag drinken? We vragen het de experts

Onderneem bij de eerste tekenen van hittestress meteen actie om te voorkomen dat je temperatuur verder stijgt en je een hitteberoerte krijgt.

"Over het algemeen wil je de bewegingsintensiteit terugschroeven en uit de hitte gaan", zegt Casa, die daaraan toevoegt dat het "het belangrijkste is om minder intensief te gaan bewegen", omdat je er daarmee direct voor zorgt dat je lichaamstemperatuur niet nog verder stijgt.

Ga vervolgens naar een koelere omgeving. Een ruimte of voertuig met airconditioning zou heel fijn zijn, zegt Casa, maar dat is niet voor iedereen een optie. Gelukkig zijn er een paar andere dingen die je kunt doen om je lichaamstemperatuur weer omlaag te brengen naar gezondere regionen.

"Als je in de volle zon bent of warme materialen gebruikt, stop daar dan mee en zoek de schaduw op", aldus Casa. En drink water. "Als je genoeg drinkt, stijgt je lichaamstemperatuur minder snel tijdens intensief sporten in de hitte", zegt Casa. "Je lichaamstemperatuur kan wel bijna een halve graad hoger uitvallen voor elke één procent lichaamsmassa die je verliest aan zweet." Daarom is het belangrijk dat je dat kwijtgeraakte vocht weer aanvult (en de elektrolyten), zodat je lichaam zijn temperatuur weer goed kan regelen.

Vergeet ook niet om iemand te vertellen dat je jezelf niet goed voelt. Als je toestand verslechtert, is het belangrijk dat iemand ervan weet en indien nodig hulp kan inschakelen.

"Als je iemand ziet die echt volkomen uitgeput lijkt — diegene kan niet opstaan, heeft moeite met drinken, komt verstrooid over, ziet eruit alsof die gaat flauwvallen, etc. — dan heb je te maken met een noodgeval en moet je het alarmnummer bellen", zegt DiLorenzo. "Wanneer er iemand op de spoedeisende hulp binnenkomt met een hitteaandoening, dienen we soms per infuus gekoelde vloeistoffen toe." Als we iemand met een hoge kerntemperatuur snel willen afkoelen, leggen we mogelijk ook ijs onder de oksels en richten we een ventilator op diegene", zegt hij.

Casa zegt dat je, nadat je hulp hebt ingeroepen, moet proberen om de persoon af te koelen tot de hulp er is. "Je kunt diegene in het water leggen, onder de douche zetten of bedekken met koude, natte handdoeken." Hij voegt eraan toe dat je 30 minuten hebt om de lichaamstemperatuur te laten dalen (tot onder de 40 graden Celsius), voordat er ernstige complicaties optreden. Wederom: doe deze dingen nadat je medische hulp hebt ingeroepen en aan het wachten bent tot die is gearriveerd.

Er zijn volgens Casa vijf belangrijke dingen die je kunt doen om de kans op een hitteberoerte te verkleinen, terwijl je sport in de hitte.