Tips van basketbalcoaches en -pro's om vrije worpen te gooien
Sporten en activiteiten
Krijg je deze worp onder de knie, dan doe je een gooi naar de overwinning van je team.
Een vrije worp betekent een kans om een punt te scoren in een basketbalwedstrijd, zonder dat de tegenpartij erbij komt kijken. Er is om die reden vaak ook veel druk van coaches, teamgenoten en fans om te scoren wanneer deze kans zich voordoet.
Vrije worpen zijn letterlijk gratis punten voor je team, aldus Jamie Hagiya, een voormalig basketbalspeler aan de universiteit van Zuid-Californië. Vaak wordt de winst bovendien bepaald door vrije worpen.
"Liggen de scores aan het eind van het spel dicht bij elkaar, dan wil je die vrije worpen gebruiken om te winnen of om met gelijkspel op een verlenging aan te sturen", zegt Matt Beeuwsaert (Coach Beez), voormalig professioneel basketballer die nu coacht in Los Angeles, Californië. Kortom: het loont om aan je techniek voor vrije worpen te werken.
(Gerelateerd: Alle posities bij basketbal uitgelegd)
Hier geven basketbalpro's en coaches je tips om van elke worp een succes te maken.
De beste techniek voor een vrije worp
Er is niet één specifieke manier om een vrije worp te doen, zegt David Nurse, voormalig basketbalspeler in een universiteitsteam. "Elke speler heeft een eigen, uniek ritme."
Sommige spelers dribbelen eerst een paar keer met de bal voordat ze de worp doen, anderen draaien de bal rond in hun hand, weer anderen doen beide. Sommige spelers zetten hun voeten zo dat hun heupen richting de basket staan, andere positioneren één voet (dezelfde kant als hun werphand) richting de basket, aldus Hagiya.
"Zo lang je de bal maar binnen de vastgelegde tijd gooit en niet over de lijn stapt tijdens je worp, mag in principe alles", vertelt ze.
Toch zijn er wat basisregels voor een goede vrije worp.
(Gerelateerd: Vijf voordelen van basketballen, volgens experts)
Hoe gooi je een vrije worp
1.Ontspan je schouders en handen
De bal moet een goede rotatie krijgen tijdens je worp. Als de bal kan draaien, heb je meer kans dat hij op het net blijft stuiteren en er uiteindelijk in belandt, zegt Beeuwsaert. Maar je kunt de bal geen goede rotatie meegeven als je gespannen bent tijdens de worp.
"Als je ook maar een beetje spanning vasthoudt, rolt de bal niet van je vingers zoals je zou willen", legt Beeuwsaert uit.
Hou je schouders en handen zo ontspannen mogelijk maar wel actief bij elke vrije worp die je doet. (Zie hieronder tips voor hoe je dit goed aanpakt.)
2.Haal de kracht uit je benen
De kracht achter elke worp zit hem in je benen, zegt Beeuwsaert.
Hou je voeten, of alleen je voorste voet als je één voet naar voren hebt, plat als voorbereiding op de vrije worp. Buig dan je knieën en kom explosief vanuit je hielen omhoog om daarna de bal in één vloeiende beweging los te laten, waarbij je je schouders en handen ontspannen houdt. Hou wel je tenen op de grond.
"Je wil niet springen omdat je lichaam misschien naar voren valt en daarmee over de lijn heen komt voordat de bal in de basket ligt, en dat geldt als een overtreding", zegt Beeuwsaert.
Oftewel: als dit gebeurt, telt je punt niet. Hou daarom je tenen op de grond terwijl je vanuit je hielen krachtig omhoog komt.s
3.Blijf in balans
Een van de grootste fouten die Beeuwsaert spelers ziet maken bij het nemen van vrije worpen is dat ze hun lichaam naar voren laten zwaaien als ze zich voorbereiden op de worp, waardoor ze meer risico lopen om naar voren, naar achteren of naar één kant te vallen.
Deze beweging brengt spelers uit balans, en wanneer ze hun arm uitstrekken om de bal te volgen, gaat de bal precies waar je hem niet wilt hebben.
"Hoe beter je balans, hoe meer kans je hebt om de bal recht te houden en je vrije worp goed uit te voeren", zegt Beeuwsaert.
Om in balans te blijven, adviseert hij om je voor te stellen dat je in een smalle buis zit voordat je gaat gooien. Stel je voor dat je in de buis alleen omhoog kunt bewegen — niet naar voren, naar achteren, of van links naar rechts.
4.Pak de balbeweging perfect aan
Hoe je de bal hanteert bij het voorbereiden en doen van een vrije worp, kan doorslaggevend zijn voor het resultaat.
Als je je opstelt voor een vrije worp, pak dan de bal vast met je dominante werphand, waarbij de veters van de bal horizontaal doorlopen over je vingers. Je andere (niet-dominante) hand ligt aan de zijkant van de bal: "alsof je een 'T' maakt met je duimen", tipt Hagiya.
Vervolgens breng je de bal naar je shooting pocket (de plek waar een speler de bal brengt voordat hij het schot neemt) door de bal voor je lichaam te houden met gebogen elleboog in 'L'-vorm als je rechtshandig bent en een omgekeerde 'L' als je linkshandig bent, je pols naar achteren gebogen.
Terwijl je je voorbereidt op de worp, til je je dominante elleboog op zodat hij naar de basket wijst en je dominante handpalm naar het plafond wijst. Je niet-dominante hand is er puur om de bal te leiden.
Na de worp wijs je de bal na met je dominante arm. Doe net alsof je met je vingers reikt naar een koektrommel waar je maar net bij kunt, zegt Hagiya.
3 tips voor betere vrije worpen
Nu de basis van de vrije worp duidelijk is, is het belangrijk om te kijken hoe je die techniek uitvoert op het veld.
1.Oefening baart kunst
Je moet je vrije worpen bij elke training oefenen, adviseert Beeuwsaert. Idealiter besteed je voor of na elke training minstens 10 tot 15 minuten aan het oefenen van vrije worpen.
Als je de techniek eenmaal onder de knie hebt, ontwikkel dan een routine voor je vrije worp. Experimenteer en ontdek de aanpak waar jij je het prettigst bij voelt, en gebruik die als je vrije worpen oefent. Als je meer tijd hebt, oefen dan voor én na de training, aldus Hagiya.
Zoals Hagiya aangeeft kan een routine je helpen om consistent te werpen en de zenuwen tijdens de wedstrijd te bedwingen. Beslis waar je naar wilt kijken als je de bal gooit, waarbij de meeste spelers zich richten op de voor- of achterkant van de ring.
"Als je je richt op een heel specifiek punt, zeker als dat klein is, kun je zelfs nog raak gooien als je daar een beetje naast zit", zegt Hagiya.
Overweeg de worp te oefenen tot je hem je eigen hebt gemaakt, dan "hoef je er niet over na te denken als het zover is om een vrije worp te nemen", tipt ze.
2.Leg meer druk op je training
Als je tijdens een wedstrijd een vrije worp neemt, zijn alle ogen op je gericht. Dat kan stress opleveren, waardoor zelfs de meest ervaren speler soms de basket mist, zegt Beeuwsaert.
Alleen de vrije worp zelf oefenen is niet genoeg. Oefenen onder druk is de sleutel tot leren hoe je geconcentreerd en zelfverzekerd kunt blijven bij het nemen van je worp, aldus Nurse.
Beeuwsaert raadt aan de druk rond een vrije worp tijdens een wedstrijd na te bootsen door consequenties te verbinden aan iedere gemiste worp tijdens het oefenen. Probeer bijvoorbeeld drie vrije worpen achter elkaar te scoren. Mis je er één, dan moet je een sprintje trekken over de lengte van het basketbalveld en dan weer terug, zegt Beeuwsaert. Of verruil de sprints voor een andere oefening die je niet graag doet.
Natuurlijk zal de druk nog steeds niet hetzelfde voelen als bij het nemen van een vrije worp tijdens een wedstrijd. Maar het zal je in ieder geval helpen te wennen aan het presteren onder hoge druk, aldus Beeuwsaert.
3.Werk aan je zelfvertrouwen
Het regelmatig oefenen van vrije worpen onder druk is belangrijk, maar het is minstens zo belangrijk om aan je mindset te werken. De juiste mindset is om de vrijeworplijn te benaderen alsof je al hebt gescoord, volgens Nurse, die NBA-spelers coacht in het omgaan met situaties onder hoge druk, zoals het nemen van vrije worpen.
"Wanneer je de druk van de worp kan wegnemen, heb je een veel betere kans om te scoren", zegt hij.
Er is een truc die je kunt gebruiken om je zelfverzekerder te voelen, vooral tijdens een wedstrijd. Nurse raadt spelers aan een woord te bedenken dat ze bij de vrije worp kunnen gebruiken en dat de herinnering oproept aan een plek waar ze vaak vrije worpen hebben geoefend. "Misschien is het de [naam van de] sportschool waar ze hiermee hebben geoefend", zegt hij. Wat het ook is, het woord moet je terugbrengen naar een plek met minimale afleiding, waar je je zelfverzekerd voelt.
Tekst: Lauren Bedosky
Veelgestelde vragen
Wanneer doe je tijdens een wedstrijd vrije worpen?
Je kunt een vrije worp krijgen als iemand een overtreding tegen je maakt, of als een andere speler persoonlijk contact met je maakt terwijl je de bal probeert te werpen, zegt Hagiya. Je kunt ook vrije worpen krijgen als de tegenstander het maximum aantal toegestane overtredingen in een wedstrijd overschrijdt, vult ze aan. Het maximum aantal toegestane overtredingen varieert per niveau, maar de National Basketball Association staat vier teamovertredingen per reguliere periode (12 minuten) toe.
Hoeveel punten leveren vrije worpen op?
Vrije worpen, mits de bal in de basket belandt, tellen voor één punt, aldus de NBA.
Wat is de afstand van de vrijeworplijn tot de basket?
De vrijeworplijn is een kleine 4,6 meter van de basket (15 feet).