Het geheim achter een succesvolle reset

Vakantie. Feestdagen. Paar dagen vrij. Alleen al het lezen van deze woorden geeft je waarschijnlijk een geluksgevoel. En dat is geen toeval. In deze tijd heeft bijna iedereen wel last van stress of ligt zelfs een burn-out op de loer. Daarom kijken we uit naar tijd om te ontspannen en op te laden, om weer vol voor onze doelen te kunnen gaan met frisse energie, en om vooruitgang te blijven boeken.

Het probleem? Een alles-of-niets-mentaliteit. Een welverdiende pauze wordt vaak een volledige stop: een aantal dagen vrij wordt een maand niet trainen. Een weekendje weg ontregelt een voedingsplan volledig. Een week of twee niet naar school of werk zorgt ervoor dat we nooit meer terug willen, zelfs als we het leuk vinden wat we doen.

De reden dat het zo moeilijk is om weer aan de slag te gaan, is omdat je een 'pauze' ziet als een periode waarin je helemaal niets doet, zegt Michelle Cleere, PhD en psychologe op het gebied van prestaties, die werkt met atleten, muzikanten en zakenmensen. "We leven in een samenleving waarin mensen denken: ik geef 100% of ik geef helemaal niets", zegt Cleere. Maar wat we juist nodig hebben, is een beetje flexibiliteit.

En waar altijd voluit gaan kan leiden tot een burn-out, kun je door al je goede gewoontes op te geven je momentum verliezen en je plannen in duigen laten vallen, zegt Nicole Detling, PhD, coach mentale prestaties en specialist sportpsychologie, die zowel werkt met Olympische atleten als amateurs. "Mensen gaan goed op consistentie en routines", zegt Detling. Zelfs een paar dagen slecht eten en niet sporten, studeren of werken leidt tot een gewoonte in je brein, zegt ze, en dat wordt dan je nieuwe normaal. "Het is veel makkelijker voor de geest om iets te herhalen dan opnieuw te beginnen", zegt Detling.

In plaats van op de rem te trappen kun je ook proberen het gas alleen wat los te laten, zeggen Cleere en Detling. Dat geeft je brein een pauze van de continue intensiteit van iedere dag. Daarnaast zorgen rust en een stapje terug, bijvoorbeeld door lichtere work-outs tijdens een vakantie in plaats van helemaal niet meer sporten, ervoor dat je gemakkelijk je reguliere routine weer oppakt. Denk aan water op een gaspitje: het gaat sneller weer koken als je het vlammetje een beetje aan laat staan.

Deze aanpak kan je ook helpen om sterker terug te komen, zegt Cleere. "Als je van de mogelijkheid gebruikmaakt om bijvoorbeeld te werken aan vaardigheden waardoor je je op een andere manier ontwikkelt." Stel, je bent een hardloper en kan wel een pauze gebruiken. Ga dan fietsen of yoga doen zodat je je lichaam wel in beweging houdt. En als je ieder weekend hetzelfde eet, experimenteer dan eens met iets wat je nog nooit eerder hebt geprobeerd. Hier komt het volgens Detling op neer: "Combineer je routine met andere dingen die je leuk vindt, en stop niet helemaal met waar je mee bezig bent."

Gebruik die pauze voor een activiteit. Dat heeft een bonuseffect, zegt Detling: je maakt gelukshormonen zoals dopamine, serotonine en endorfine aan. "Die stofjes vechten tegen stress in je lichaam en daardoor kun je je beter concentreren en word je sterker."

Misschien heb je wat extra inspiratie nodig om je gewone programma weer op te pakken. Probeer deze strategieën eens.

"Atleten die ook sporten als ze er geen zin in hebben, doen dat niet omdat ze altijd maar willen bewegen — ze doen dat omdat ze toewerken naar iets groters", aldus Detling. Of je nu meer wilt liften, meer discipline wilt hebben om te studeren, minder plastic wilt gebruiken of vaker met je opa en oma wilt kletsen: vraag jezelf af waarom je dat wilt. Wil je je sterker voelen? Gelukkiger? Meer aanwezig voelen? "Blijf doorvragen met 'waarom' tot je bij de diepliggende reden bent. Je weet dat je die reden te pakken hebt als die je echt raakt", zegt Detling. Onthoud dat als je motivatie nodig hebt.

We hebben allemaal een stem in ons hoofd die tegen ons praat, zegt Detling. Vaak vecht je daarmee tegen jezelf. Neem bijvoorbeeld het voornemen om vaker te schrijven. Dan zeggen we tegen onszelf dat het te lang duurt of dat we niets interessants hebben om over te schrijven. Praat bewust terug tegen die stem, zegt Detling. Herhaal je 'waarom' en het doel dat je je hebt gesteld, dan wordt de stem stiller en minder overtuigend. "Alsof je tennis speelt in je hoofd", zegt ze. "Je brein slaat die bal over het net en zegt: ik heb er niet zoveel zin in. Dan is het jouw taak om die bal iedere keer terug te slaan."

Als je meteen in beweging wilt komen, bijvoorbeeld om uit bed te stappen of om naar yoga te gaan, denk dan '3, 2, 1, nu!' Iets simpels als aftellen geeft je een gevoel van controle, zegt Detling, en overtuigt je brein ervan dat je de beslissing al hebt genomen om in actie te komen. Gebruik het voor kleine stapjes. Dus bijvoorbeeld: 3, 2, 1, trek je sneakers aan, of: 3, 2, 1, jog een rondje door de wijk. Dus niet 3, 2, 1, loop 10 km. Op die manier voelt de opdracht haalbaar en bouw je zelfvertrouwen op.

Als je het echt moeilijk vindt om je routine weer op te pakken, bedenk dan een manier om het makkelijker te maken. Als je het bijvoorbeeld lastig vindt om weer te gaan fitnessen, luister dan naar muziek die je leuk vindt (in plaats van geen muziek of die ene afspeellijst waar je nu echt wel klaar mee bent). Nieuw onderzoek heeft namelijk aangetoond dat dat je brein kan afleiden van het werk en dat het sporten dan minder moeite kost (uit dat onderzoek bleek ook dat het luisteren naar muziek met 165 bpm je kracht en uithoudingsvermogen kan verbeteren). Alsof je jezelf een extra boost geeft, zegt Detling, en dat kan helpen de energie te vinden om er weer tegenaan te gaan.

Als je nu nog steeds geen flexibele houding hebt voor je training, voeding, hobby's of sociale afspraken, denk dan eens aan je toekomstige zelf. Zal je toekomstige jij blij zijn met wat je hebt gedaan als de 'pauze' voorbij is? Doe wat je kunt doen om jezelf in de toekomst vrolijker te maken en zorg voor een succesvolle reset.