Wat zijn de symptomen van een gescheurde rotatorenmanchet? Dokters leggen uit hoe je deze blessure behandelt

Stel je voor: je bent hard aan het trainen voor het zwemonderdeel van je volgende triatlon. Al een paar weken voel je een steek in je schouder waardoor je je tempo moet vertragen, of waardoor je zelfs moet stoppen. Wat is er aan de hand? Het kan zijn dat je last hebt van een gescheurde rotatorenmanchet.

Volgens het Hospital for Special Surgery in New York krijgen jaarlijks zo'n 2 tot 4 miljoen mensen in de VS te maken met een gescheurde rotatorenmanchet. Maar wat betekent het als je een gescheurde rotatorenmanchet hebt? En als je de symptomen hebt, moet je dan worden geopereerd?

We vertellen je alles wat je moet weten over de symptomen van een gescheurde rotatorenmanchet en wat je kunt doen om te herstellen van deze blessure.

De rotatorenmanchet is een van de belangrijkste onderdelen van je schouder: de manchet houdt namelijk je schoudergewricht op zijn plek.

"De rotatorenmanchet is een verzameling spieren die het bovenarmsbot vasthechten aan het schouderblad in het glenohumerale gewricht", aldus Cameron Yuen, personal trainer, Certified Strength and Conditioning Specialist en fysiotherapeut bij Bespoke Treatments. "Het glenohumerale gewricht is een kogelgewricht dat flexibiliteit in meerdere bewegingsvlakken mogelijk maakt."

Voor flexibiliteit op alle bewegingsvlakken moet de schouder zelf voldoende stabiel zijn. "De rotatorenmanchet biedt deze stabiliteit door co-contractie; dit betekent dat alle spieren van de rotatorenmanchet gelijktijdig samentrekken", zegt Yuen.

Er zijn maar liefst vier spieren die deel uitmaken van de rotatorenmanchet. "Je kunt ze onthouden met de afkorting SITS: subscapularis, infraspinatus, teres minor en supraspinatus", aldus Yuen.

Elk van de spieren van de rotatorenmanchet helpt de arm naar binnen en naar buiten te roteren en ze dragen bij aan functionele bewegingen, zoals boven je hoofd of achter je rug reiken, legt Yuen uit. "Elke spier trekt de schouder in verschillende rotatiegraden, of ze houden de schouder strak in het gewricht wanneer ze samenspannen."

Omdat de rotatorenmanchet verantwoordelijk is voor de stabiliteit in de schouder, wordt hij gebruikt bij bijna elke armbeweging. Dat betekent dat hij doorlopend veel werk verricht, wat de manchet gevoeliger maakt voor blessures. Dat is vooral het geval bij sporten en activiteiten met herhaalde bewegingen of bewegingen boven het hoofd, zoals honkbal, zwemmen, tennis, roeien en gewichtheffen.

(Gerelateerd: 5 door experts onderbouwde redenen om een roeimachine te gebruiken)

"Blessures aan de rotatorenmanchet komen voor op alle leeftijden, maar het meest bij mensen boven de 60", zegt Jordan Metzl, sportgeneeskundig arts in een gespecialiseerd ziekenhuis. "Dat komt omdat het collageen waaruit de pees is opgebouwd met de tijd achteruit gaat, waardoor de pezen gevoeliger worden voor blessures."

Er zijn twee soorten letsel aan de rotatorenmanchet: acuut traumatisch en repetitief gebruik.

"Acuut traumatisch letsel aan de rotatorenmanchet komt door een eenmalige val, meestal op een uitgestrekte hand, bijvoorbeeld als je uitglijdt op het ijs of van een skateboard valt", zegt Metzl. "Vaker bouwen blessures aan de rotatorenmanchet zich geleidelijk op door constante druk en spanning in de spieren en pezen in de loop van de tijd." Dat wordt gezien als een repetitieve of overbelastingsblessure.

"De spier niet gebruiken en slechte gezondheid van het weefsel en de bloedstroom bij personen ouder dan 50 jaar kunnen ook een oorzaak zijn van een gescheurd rotatorenmanchet", aldus Yuen.

Afhankelijk van de ernst kun je een gedeeltelijk of geheel gescheurde rotatorenmanchet hebben. "Over het algemeen lijkt meer zwakte te wijzen op volledige scheuren, maar je hebt een MRI nodig voor een volledig beeld", aldus Metzl.

Dit zijn tekenen dat je mogelijk te maken hebt met een geheel of gedeeltelijk gescheurde rotatorenmanchet. En onthoud dat het altijd het beste is om je (huis)arts of medisch deskundige te raadplegen voor een diagnose.

• Je voelt een intense, zeurende pijn.
  Bij elke blessure kun je verwachten dat je pijn voelt. Met de rotatorenmanchet is dat dus ook het geval. "Je voelt waarschijnlijk pijn in je schouder en bovenarm, met name 's nachts en als je iets boven je hoofd tilt", zegt Metzl. De pijn voelt waarschijnlijk ook aan alsof hij diep vanuit je lichaam komt. "Vaak omschrijven mensen het als kiespijn in je schouder", zegt hij.
  
  
• Je kunt moeilijker boven je hoofd reiken.
  Het kan zijn dat je niet alleen pijn hebt als je je armen omhoog beweegt, maar dat het zelfs helemaal niet meer lukt om je armen boven je hoofd te krijgen. Bij deze blessure "is het normaal om een gevoel van zwakte te ervaren bij het bovenhands reiken of om moeilijkheden te hebben bij bovenhoofdse activiteiten, zoals tillen", zegt Metzl.
  
  
• Je bewegingsvrijheid is beperkt.
  Bij een blessure aan je rotatorenmanchet kan ook de beweging van de arm worden beperkt. "Pijn of niet in staat zijn om achter je rug te reiken of om je arm naar binnen of naar buiten te draaien, zijn tekenen van een mogelijk gescheurde rotatorenmanchet", aldus Yuen.
  
  
• Je raakt spieren kwijt.
  Merk je naast ongemak ook spierverlies op, dan kan dat een teken zijn van een gescheurde rotatorenmanchet. "Er zou sprake kunnen zijn van spieratrofie aan de bovenkant van je schouder of aan de achterkant van je schouderblad", aldus Yuen.

Bij vermoeden van een beschadigde rotatorenmanchet ga je eerst naar je (huis)arts. "Laat een onderzoek doen, een röntgenfoto maken en eventueel een MRI voor een volledige en juiste diagnose", adviseert Metzl. Weet je eenmaal wat er met je schouder aan de hand is, dan kun je bepalen welke stappen je kunt ondernemen.

Afhankelijk van je leeftijd, de oorzaak, de ernst en de schade aan eventuele andere delen van je schouder kan een operatie nodig zijn om je schouder weer volledig te laten functioneren.

"Dat is het geval bij een volledig gescheurde spier of, het meest voorkomend, een scheur op de plaats waar de spier overgaat in pees", aldus Yuen. Maar onderschat een operatie aan de rotatorenmanchet niet.

"Herstellen van een zo'n operatie kan tussen de zes maanden tot een jaar duren, idealiter gevolgd door levenslang schouderoefeningen doen", legt Yuen uit.

Gelukkig is een operatie niet bij alle blessures aan de rotatorenmanchet nodig. "In de meeste gevallen zelfs niet", zegt Metzl. "Je kunt eerst andere benaderingen een kans geven."

Wil je een operatie vermijden of is er voor je blessure geen operatie nodig? Dan is een bezoek aan een fysiotherapeut een goede stap, liefst één die gespecialiseerd is in orthopedie of sportgeneeskunde. Omdat de rotatorenmanchet niet in zijn eentje werkt maar de schouder stabiliseert terwijl andere spieren voor beweging zorgen, bestaat het herstel uit oefeningen die eerst de rotatorenmanchet versterken en daarna de rotatorenmanchet betrekken bij meer functionele bewegingen, aldus Yuen.

"De fysiotherapeut geeft je oefeningen voor meer flexibiliteit en kracht om je schouderfunctie te herstellen en tegelijkertijd aan je zwakke punten te werken", vervolgt hij. "Het belangrijkste is om de pijn te verminderen door ontstekingen terug te dringen en de bloedtoevoer te bevorderen, de volledige mobiliteit van de schouders te herstellen, en vervolgens de spieren van de rotatorenmanchet en de grotere spieren van de schouder en scapula te versterken."

Door de oefeningen van een fysiotherapeut te doen, kun je kracht en stabiliteit in je schouder terugkrijgen, en door de oefeningen te blijven doen, voorkom je mogelijk een toekomstige blessure van de rotatorenmanchet.

Tekst door Amy Schlinger, door NASM gecertificeerde personal trainer