Wat is een gescheurde kruisband precies?

Een gescheurde kruisband is een pijnlijke blessure waardoor een atleet maandenlang aan de kant kan staan.

Deze ernstige knieblessure heeft veel professionele (en amateur) atleten uit de running gehaald. Maar iedereen kan een gescheurde kruisband oplopen — en experts zeggen dat niet-professionele atleten op z'n minst moeten weten dat een gescheurde kruisband zeer ernstig is.

Dus wat is een gescheurde kruisband en wie loopt daar het meeste risico op? Deze informatie zal je daarbij helpen.

Het is ten eerste belangrijk om de anatomie van de knie te begrijpen. Je kniegewricht bestaat uit het dijbeen, de tibia (het scheenbeen) en de patella (knieschijf), volgens de American Academy of Orthopaedic Surgeons. De kruisband is een van de vier ligamenten in de knie die het dijbeen met de tibia verbindt.

"De rol van de kruisband is om de voor- en achterwaarste beweging van de knie onder controle te houden", zegt Carol Mack, D.P.T. "De kruisband voorkomt in het bijzonder dat de tibia naar voren schuift op het dijbeen." De kruisband helpt ook om je knie stabiel te houden tijdens draaibewegingen, legt ze uit.

Een scheur in de kruisband ontstaat wanneer er bewegingen in het kniegewricht zijn "die te heftig zijn voor het ligament, dat daardoor scheurt", zegt Samantha Vargas, D.P.T.

Volgens de AAOS is de kruisband een van de ligamenten die het vaakst geblesseerd raakt. Deze blessures gebeuren het vaakst bij sporten als basketbal, American football, skiën en voetbal. Volgens Vargas komt dat doordat bij die sporten veel wendingen op hoge snelheid worden gemaakt.

(Gerelateerd: Nike's beste basketbalschoenen voor guards)

Volgens de AAOS kunnen blessures aan de kruisband ook samengaan met schade aan de meniscus, het kraakbeen dat dient als een schokdemper tussen de tibia en het dijbeen, of andere ligamenten, en kneuzing van het bot onder het kraakbeen.

Gescheurde kruisbanden worden ingedeeld op een schaal van 1 tot 3, waarbij 3 een volledige scheur is, zegt Mack. "Helaas komt graad 3 het vaakst voor", voegt ze daaraan toe.

In feite kan iedereen een gescheurde kruisband oplopen. Maar sommige mensen lopen meer risico. "De frequentie is hoog bij fysiek actieve individuen", zegt Vargas, waarbij "jonge vrouwelijke atleten die sporten als voetbal beoefenen" het meest risico op de blessure lopen. Onderzoek heeft zelfs aangetoond dat vrouwen hun kruisbanden wel tot acht keer vaker scheuren dan mannen.

De precieze reden voor het verschil tussen mannen en vrouwen is onduidelijk, maar wetenschappers vermoeden dat het kan komen door verschillen in de anatomie en zelfs de hormonen. Mensen met een ouder of broer/zus met een gescheurde kruisband en diegenen die al eens eerder een kruisband hebben gescheurd, lopen ook een verhoogd risico, zegt Mack.

Gescheurde kruisbanden kunnen ontstaan door contact (wanneer je bijv. tegen iemand of iets aan botst) of contactloos — en contactloos komt het vaakst voor, zegt Vargas. Deze blessures kun je op verschillende manieren oplopen:

• Door te versnellen of te vertragen zonder dat je in staat bent om je beweging goed genoeg te beheersen wanneer je knie bijna volledig is gestrekt
• Landen na een sprong
• Door te proberen snel van richting te veranderen of te proberen je tegenstander te slim af te zijn door die af te snijden
• Tegen een andere speler of een object opbotsen

Er zijn een paar duidelijke symptomen van een gescheurde kruisband. Vargas noemt de volgende op:

• 'Aanzienlijke' pijn in de knie
• Zwelling van de knie
• Moeite met het belasten van het been
• Moeite hebben met staan

Mack merkt op dat mensen "vaak voelen alsof er iets plots 'knapt' in de knie, direct gevolgd door een zwelling", en voegt toe dat "sommige mensen ervaren alsof de knie 'losraakt' tijdens de blessure".

Fysiotherapeuten en artsen zijn meestal aanwezig bij professionele sportwedstrijden, maar een gescheurde kruisband kan ook ontstaan tijdens een potje basketbal of je wekelijkse voetbalwedstrijdje. Als het jou overkomt en er niet direct een professional naar kan kijken, dan raadt Mack aan om te doen wat je kan om je knie niet te bewegen en krukken of iemand anders te gebruiken als support om je voort te bewegen totdat je naar een arts of fysio kan.

Als je vermoedt dat je je kruisband hebt gescheurd, zegt Vargas, dan "is een bezoek aan de spoedeisende hulp volledig gerechtvaardigd". Ze voegt eraan toe: "daar zullen ze kijken of er andere blessures zijn opgelopen en geven ze je hulpmiddelen zoals krukken zodat je op de korte termijn bent geholpen totdat je een afspraak hebt bij een orthopeed."

Een gescheurde kruisband wordt vaak behandeld met een operatie — met name een kruisbandreconstructie door middel van artroscopie, zegt Vargas. Tijdens die operatie wordt je beschadigde kruisband vervangen door weefsel van een donor of je eigen lichaam. Dat wordt dan bevestigd aan je bot met een schroef of andere implantatie, volgens Penn Medicine.

Herstel is intensief en lang, zegt Vargas. "Als we het hebben over een atleet op hoog niveau, dan kan het 9-12 maanden duren voordat die weer kan sporten", zegt ze, waarbij moet worden opgemerkt dat sommige onderzoeken voorstelt dat het wel tot twee jaar kan duren voordat de kruisband volledig is hersteld.

Je zult het in het eerste jaar na je blessure zeker wel rustig aan willen doen, zegt Mack. "Het risico op een tweede kruisbandblessure is 15 keer hoger in het eerste jaar na de operatie", zegt ze. "Het kan ook zo lang duren om je kracht en vertrouwen in je knie volledig te herstellen."

Volledig herstel is echter mogelijk. "Met een veelzijdig rehabilitatieprogramma zou een individu volledige mobiliteit terug moeten krijgen", zegt Vargas. Dit kan fysiotherapie omvatten om kracht in je knie en quads terug te krijgen, een terugkeer naar het hardlopen en het langzaam verhogen van je activiteitsniveau voordat je naar de sport van je keuze terugkeert, zegt ze.

Mack stemt daarmee in. "Met een goed rehabilitatieprogramma is het mogelijk om van een kruisbandblessure te herstellen", zegt ze. "Totdat een persoon volledig is hersteld, zal het work-outschema van die persoon aangepast moeten worden, maar een sportfysiotherapeut kan daarvoor aanbevelingen doen."

Je zult je routine echter niet blijvend hoeven aan te passen.

"Afgezien van ernstige complicaties is het niet nodig om je oefeningen permanent aan te passen", zegt Vargas. "Volg echter wel het advies van een arts of fysiotherapeut, gebaseerd op evidence-based zorg. Het helpt als diegene ervaring heeft met herstel na een gescheurde kruisband.

Tekst door Korin Miller