Συμβουλές από επαγγελματίες για καλύτερη ψυχολογία μετά τον τοκετό

Έπειτα από 40 περίπου δύσκολες εβδομάδες κυοφορίας, για να μην αναφέρουμε τα ατελείωτα λεπτά, ώρες (ή μέρες!) που πέρασες κατά τον τοκετό, δεν είναι ασυνήθιστο να νιώθεις εξουθενωμένη και αγχωμένη, με έντονες ψυχολογικές μεταπτώσεις. Τα πράγματα είναι έτσι ακριβώς όπως τα φαντάζεσαι. Μερικές γυναίκες, αμέσως μετά τον τοκετό, πρέπει να αντιμετωπίσουν το ασύλληπτο πλήγμα και το πένθος της απώλειας, ενώ άλλες βιώνουν άγχος, κατάθλιψη και άλλες κλινικές διαταραχές που συνδέονται με τη φάση μετά τον τοκετό. Αν βρίσκεσαι σε κάποια από αυτές τις καταστάσεις, ζήτησε βοήθεια από τον γιατρό σου το συντομότερο δυνατόν.

Ωστόσο, ακόμα και αν τα πράγματα βαίνουν σχετικά ομαλά, είναι απολύτως φυσιολογικό να νιώθεις πελαγωμένη. Για την ακρίβεια, έως και το 80% των νέων γονιών βιώνουν την επιλόχειο κατάθλιψη κατά τις πρώτες δύο εβδομάδες μετά τον τοκετό.

"Τείνουμε να υποτιμούμε σε μεγάλο βαθμό τις προκλήσεις της επιλόχειας περιόδου", λέει η Amanda Williams, MD, πιστοποιημένη μαιευτήρας-γυναικολόγος στο Όκλαντ της Καλιφόρνιας και συμβουλευτικό μέλος του προγράμματος Nike (M)ove Like a Mother. "Οι γυναίκες αφιερώνουν τόσο πολύ χρόνο στο να ανησυχούν για τον τοκετό, που αγνοούν πόσο δύσκολη μπορεί να είναι η επόμενη φάση".

Η σωματική ανάρρωση, οι ορμονικές αλλαγές και η νέα πραγματικότητα που συνεπάγεται η φροντίδα ενός παιδιού δεν σου επιτρέπουν να αφιερώσεις χρόνο για να προβλέψεις πώς ακριβώς θα κυλήσουν αυτές οι πρώτες εβδομάδες. Ωστόσο, μπορείς και πρέπει να βρεις τρόπους για να φροντίσεις τον εαυτό σου. Ακολουθούν πέντε προτάσεις που υποστηρίζονται από ειδικούς, οι οποίες θα σε βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις αυτό το πρώτο διάστημα και να προστατεύσεις την ψυχική σου υγεία.

Μπορεί να νιώθεις μια έκρηξη ενέργειας όταν επιστρέψεις σπίτι σου (λόγω της αδρεναλίνης και της οξυτοκίνης), αλλά προσπάθησε να ξεκινήσεις με μικρά βήματα, ακόμα και αν είσαι από τα άτομα που βασίζονται συνήθως στην άσκηση για να προστατεύσουν την ψυχική τους υγεία. Η μήτρα σου εξακολουθεί να συστέλλεται για να επανέλθει στο αρχικό της μέγεθος, πιθανώς να έχεις αιμορραγία και ενδεχομένως να νιώθεις πόνο στον πρωκτό. Αν έχεις τη δυνατότητα να δώσεις στο σώμα σου τον χρόνο που χρειάζεται για να αναρρώσει, θα μπορέσεις να υποστηρίξεις και την ψυχική σου ευεξία, καθώς θα καταφέρεις να νιώσεις και να λειτουργείς όπως και προηγουμένως, λίγο πιο σύντομα.

Πώς θα το καταφέρεις; Η Cherie Seah, βοηθός μητρότητας με έδρα την Περιοχή του Κόλπου του Σαν Φρανσίσκο, επισημαίνει ότι η κινεζική αρχή του περιορισμού, δηλαδή να παραμείνεις στο κρεβάτι ή στον καναπέ όσο το δυνατόν περισσότερο για έναν μήνα μετά τον τοκετό, είναι μια καλή πηγή έμπνευσης. Ωστόσο, η Williams συνιστά λίγη άσκηση κάθε μέρα, για τον περιορισμό του κινδύνου θρόμβωσης (για παράδειγμα, αργό περπάτημα μέσα στο σπίτι για μερικά λεπτά, ήπιες διατάσεις και βόλτα σε εξωτερικούς χώρους, που μπορούν επίσης να βελτιώσουν τη διάθεσή σου). Βρες τη χρυσή τομή! Όταν πια θα έχεις περάσει αρκετό χρόνο ξαπλωμένη, μπορείς να αρχίσεις να προσθέτεις λίγο περισσότερο χρόνο στους περιπάτους σου και να ενσωματώσεις ασκήσεις αναπνοής και περισσότερες διατάσεις στο πρόγραμμά σου. Απλώς, όπως σωστά μάντεψες, φρόντισε να βρεις χρόνο για να ξεκουράζεσαι μετά.

Μόλις πάρεις άδεια από τον γιατρό σου για να γυμναστείς, άρχισε να προσθέτεις σταδιακά δραστηριότητες που σε κάνουν να νιώθεις όμορφα, σωματικά και ψυχικά. Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να σου προσφέρει ένα αίσθημα ολοκλήρωσης και υπερηφάνειας, όταν κατά τα άλλα νιώθεις εξουθενωμένη, ενώ εξίσου ωφέλιμες είναι και οι ενδορφίνες, επισημαίνει η Δρ Williams. Απλώς μην το παρακάνεις και μην ξεχνάς να επιβραβεύεις τον εαυτό σου.

Αν είσαι αρκετά τυχερή για να έχεις άτομα που σε στηρίζουν στη ζωή σου, πιθανώς να ενθουσιαστούν με την ιδέα να σε βοηθήσουν. Άφησέ τους να το κάνουν. "Δεν είναι ώρα να το παίξεις ήρωας και να κάνεις τα πάντα μόνη σου", λέει η Δρ Williams. (Δείχνεις πόσο σπουδαία γονιός είσαι, όταν δεν προσπαθείς να αναλάβεις τα πάντα μόνη σου.)

Εξίσου χρήσιμο είναι να προγραμματίσεις τα πάντα εκ των προτέρων, αν έχεις αυτήν τη δυνατότητα. Ετοίμασε το πρόγραμμα φαγητού σου πριν από την ημέρα του τοκετού ή ζήτησε από έναν φίλο να το οργανώσει εκείνος για εσένα. Αν η οικογένειά σου θέλει να βοηθήσει (εμπράκτως όμως, όχι απλώς να κοιτάνε με αγάπη το μωρό), προγραμμάτισε σταδιακές επισκέψεις, ώστε να έχεις πάντα υποστήριξη. Ανάρτησε μια λίστα με εργασίες που μπορούν να κάνουν οι φίλοι και συγγενείς σου όταν βρίσκονται κοντά, όπως να κάνουν τα ψώνια, να καθαρίσουν την κουζίνα, να βγάλουν βόλτα τον σκύλο ή να περάσουν χρόνο με το μεγαλύτερο παιδί σου, ώστε να μπορέσεις να δεθείς με το μωρό. Έτσι, θα καταφέρεις να αποφύγεις την ενοχλητική επαναλαμβανόμενη ερώτηση "Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;". Είμαστε βέβαιοι ότι ο μελλοντικός εαυτός σου θα σε ευγνωμονεί για όλη αυτήν την προνοητικότητα.

Αυτές οι πρώτες εβδομάδες είναι ο απόλυτος ορισμός του άγχους. Οι ορμόνες σου βρίσκονται στα ύψη, ο ύπνος μοιάζει με μακρινό όνειρο, ενώ μπορεί να δυσκολεύεσαι ιδιαίτερα να μειώσεις τους ρυθμούς σου (και να ζητήσεις βοήθεια), ιδίως αν είσαι από τα άτομα που κάνουν τα πάντα μόνα τους. Είναι απολύτως φυσιολογικό να αισθάνεσαι έτσι, ωστόσο πρέπει να χαλαρώσεις. Περνάς μια πολύ σημαντική αλλαγή στη ζωή σου και αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να γίνεις καλά, να γνωρίσεις το μωρό σου και να μάθεις πώς να φροντίζεις τόσο εκείνο όσο και τον εαυτό σου, λέει η Andreka Peat, PsyD, αδειοδοτημένη κλινική ψυχολόγος, που ειδικεύεται σε θέματα ψυχικής υγείας κατά την περίοδο της μητρότητας, στο Ντεκατούρ της Τζόρτζια.

Βρες μικρές στιγμές μέσα στη μέρα για να εστιάζεις στον εαυτό σου, λέει η Peat. Απόλαυσε ένα ντους διάρκειας μεγαλύτερης από 30 δευτερόλεπτα ενώ κάποιος άλλος προσέχει το μωρό σου. Ζήτησε από τον σύντροφό σου ή ένα μέλος της οικογένειας να ταΐσει για μία ώρα το μωρό με το μπιμπερό, ώστε να μπορέσεις να κοιμηθείς. Αφιέρωσε 30 (ή 15, ή έστω πέντε!) λεπτά για να κάνεις κάτι που σου αρέσει, όπως να διαβάσεις ένα βιβλίο ή να λύσεις ένα σταυρόλεξο (αυτό μπορείς να το κάνεις ακόμα και όταν ταΐζεις το μωρό), ώστε να μην χάσεις την επαφή με τον παλιό εαυτό σου.

Μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπίσεις αν αντιμετωπίζεις μια τυπική επιλόχειο κατάθλιψη ή κάτι πιο σοβαρό. Σύμφωνα με την Peat, είναι φυσιολογικό να νιώθεις ευσυγκίνητη ή να βιώνεις συναισθηματικές μεταπτώσεις κατά τις πρώτες δύο εβδομάδες. Αν, ωστόσο, η κακή διάθεση συνεχίζεται, όπως για παράδειγμα κλαις συνέχεια, νιώθεις συνεχώς άγχος ή δεν τρέφεις κανένα συναίσθημα για το μωρό σου, ζήτησε τη βοήθεια της ιατρικής σου ομάδας.

Ακόμα και αν χρειάζεσαι απλώς μια σανίδα σωτηρίας, ένας θεραπευτής μπορεί να κάνει τη διαφορά σε αυτήν τη σημαντική μεταβατική περίοδο. Συχνά έχουν μεγάλες λίστες αναμονής, επομένως η Δρ Williams προτείνει να επικοινωνήσεις με κάποιον ενώ είσαι έγκυος. Είναι πολύ σημαντικό να το προγραμματίσεις εκ των προτέρων και ίσως να προγραμματίσεις κάποιες εξετάσεις για μετά τον τοκετό, ιδίως αν είχες βιώσει παρόμοιες προκλήσεις ψυχικής υγείας στο παρελθόν.

Τι συμβαίνει όμως όταν νιώθεις απογοητευμένη για τις προσπάθειές σου ή ένοχη που δίνεις προτεραιότητα στον εαυτό σου; Μην ξεχνάς ότι όταν φροντίζεις τον εαυτό σου, μπορείς να φροντίσεις και τους άλλους. "Η δική σου ευεξία είναι το καλύτερο δώρο που μπορείς να κάνεις στο παιδί και στην οικογένειά σου", αναφέρει η Peat.