Τι πραγματικά σημαίνει η φράση "άκουσε το σώμα σου";

Η πρόοδος σε οποιονδήποτε τομέα της ζωής απαιτεί ισορροπία και ευελιξία. Θέλεις να προκαλέσεις τον εαυτό σου, χωρίς όμως να το παρακάνεις. Γι' αυτό, πρέπει να μπορείς να στρέφεις αλλού την προσοχή σου όταν κάτι απλώς δεν λειτουργεί. Όσον αφορά τη φυσική κατάσταση, αυτό ακριβώς συμβουλεύει και η κορυφαία οδηγία προπόνησης "Άκουσε το σώμα σου".

Ομολογουμένως, η φράση μπορεί να ακούγεται αόριστη και ανούσια. Σύμφωνα με τη δασκάλα γιόγκα Alex Silver-Fagan, το να ακούς το σώμα σου σημαίνει να εστιάζεις στη σύνδεση μυαλού και σώματος, αφήνοντάς τη να καθοδηγήσει την κίνησή σου με τρόπο που να σου προσφέρει αυτό που χρειάζεσαι τόσο σε σωματικό όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο.

Ακούγεται λίγο τρελό; Υπάρχει επιστημονική βάση σε αυτό. Ο εγκέφαλός σου παρακολουθεί τα εσωτερικά σήματα που δέχεται από το σώμα σου, όπως είναι οι αισθητηριακές πληροφορίες από τους γρήγορους καρδιακούς παλμούς, το σφίξιμο των μυών ή την ανάγκη για τροφή και νερό, και τα χρησιμοποιεί για να μαντέψει σε ποια κατάσταση βρίσκεται. Αυτές οι υποθέσεις ονομάζονται ενδοδεκτικότητα. "Η ενισχυμένη ενδοδεκτικότητα επιτρέπει σε ένα άτομο να είναι περισσότερο συντονισμένο με το σώμα του, καθώς μπορεί να αντιλαμβάνεται πιο συνειδητά αυτά τα σήματα", αναφέρει ο Jonathan Gibson, PhD, αναπληρωτής καθηγητής ψυχολογίας στο South Dakota School of Mines and Technology. Τα άτομα με μεγαλύτερη ενδοδεκτικότητα τείνουν να βιώνουν μεγαλύτερη ψυχική, συναισθηματική και κοινωνική ευεξία, πιθανότατα επειδή χάρη σε αυτήν την επίγνωση μπορούν να καλύπτουν πιο αποτελεσματικά τις ανάγκες του μυαλού και του σώματός τους σε τακτική βάση, λέει ο Gibson. Για τον ίδιο λόγο, μελέτες έχουν επίσης συνδέσει αυτήν την ικανότητα με καλύτερες αθλητικές επιδόσεις.

Πιθανώς να σκέφτεσαι ότι η επίτευξη ενός τέτοιου επιπέδου ενσυνειδητότητας ακούγεται πιο εύκολη από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Και έχεις δίκιο. Οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος σου. "Δεν είμαστε τόσο διαισθητικοί όσο ήμασταν παλαιότερα", λέει η Silver-Fagan. Αυτές τις μέρες, υπάρχουν τόσες πολλές πηγές που σου λένε τι να κάνεις και πώς να αισθανθείς, με αποτέλεσμα η εσωτερική σου φωνή, η οποία εκφράζει τη σύνδεση μυαλού και σώματος, να δυσκολεύεται να ακουστεί, όπως αναφέρει.

Η ικανότητα να ακούς το σώμα σου ή, όπως θα έλεγε και ένας ερευνητής, "η βελτίωση της ενδοδεκτικότητας", είναι μια δεξιότητα που μπορείς να δουλέψεις, ξεκινώντας με αυτές τις συμβουλές.

Για να ακούσει το μυαλό σου τι λέει το σώμα σου, πρέπει να ηρεμήσεις τον εγκέφαλό σου. Αυτό απαιτεί ενσυνειδητότητα ή το να ζεις τη στιγμή, κάτι που είναι πολύ πιο εύκολο να κάνεις όλη τη μέρα αν ξεκινήσεις από τη στιγμή που ξυπνάς, αναφέρει η Silver-Fagan. Πριν καν σηκωθείς από το κρεβάτι, προτείνει να καθίσεις στην άκρη του με τα πέλματά σου να ακουμπούν καλά στο πάτωμα. Φαντάσου ότι σπρώχνεις το πάτωμα για να κατέβεις στον πιο κάτω όροφο και μετά στον παρακάτω, μέχρι να φτάσεις στη Γη, εξηγεί. Αυτή η στοχαστική άσκηση επικοινωνίας με την εσωτερική σου φωνή, όπως αναφέρει, σε βοηθά να συγκεντρωθείς στον εαυτό σου, ώστε να μπορέσεις να πνίξεις τον θόρυβο μέσα σου και να βρεθείς απόλυτα στο παρόν. Έτσι, θα είσαι σε θέση να αντιλαμβάνεσαι καλύτερα τις ανάγκες σου ανά πάσα στιγμή.

Αφού συνδεθείς με τον εαυτό σου ή όποτε έχεις χρόνο, κάθισε στο κρεβάτι ή σε μια καρέκλα για πέντε έως δέκα λεπτά και έλεγξε την αναπνοή σου, εστιάζοντας την προσοχή σου στο στήθος ή στην κοιλιά, λέει ο Gibson. "Αυτό ενδυναμώνει και επαναπρογραμματίζει τον εγκέφαλό σου για να μεταφέρει τα σήματα ενδοδεκτικότητας σε μεγαλύτερο επίπεδο συνειδητότητας". Όσο περισσότερο εξασκείσαι τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματα.

Για να ενισχύσεις την ενσυνειδητότητά σου κατά τη διάρκεια της εξάσκησης, μπορείς να επαναλαμβάνεις ένα μάντρα από μέσα σου. Αυτό που λέει η ίδια η Silver-Fagan στον εαυτό της είναι το εξής: "Βρίσκομαι εκεί που έχω ανάγκη να είμαι". "Θα μπορούσες να πεις το εξής: 'είμαι εδώ για τον εαυτό μου στο σώμα μου' ή να εκφράσεις την ευγνωμοσύνη σου για ακόμα μια μέρα", προσθέτει. Αυτή η διαδικασία μπορεί να σε βοηθήσει να παραμείνεις στο παρόν καθώς εμφανίζονται αυτά τα ψυχικά και σωματικά συναισθήματα (άγχος, πιασμένοι καμπτήρες ισχίου), δίνοντάς σου την ευκαιρία να τα διερευνήσεις. Μπορεί να διαπιστώσεις ότι χρειάζεσαι ένα ποτήρι νερό, αντί για το συνηθισμένο φλιτζάνι καφέ, προκειμένου να αισθανθείς μεγαλύτερη ισορροπία και λιγότερη νευρικότητα ή μπορεί να αποφασίσεις να εγκαταλείψεις την προπόνηση HIIT που είχες προγραμματίσει και να κάνεις διατάσεις ή μια μεγάλη βόλτα με τα πόδια. Και κάπως έτσι, αποκτάς ευελιξία στο πρόγραμμά σου.

Το μυαλό σου μπορεί να σε βάλει σε πειρασμό είτε να το παρακάνεις (ένα κοινό πρόβλημα για τον τύπο που κυνηγάει τους στόχους του) είτε να υποτιμήσεις τον εαυτό σου (ειδικά όταν είσαι σε υπερένταση ή έχεις απλώς κουραστεί), λέει η Sue Falsone, κλινική ειδικός στον κλάδο της αθλητικής φυσικοθεραπείας και μέλος του Nike Performance Council με ειδίκευση στην αποκατάσταση. Για να φτάσεις στο σωστό σημείο, οι Falsone και Silver-Fagan προτείνουν να ξεκινήσεις με αυτό που σου έρχεται διαισθητικά πρώτο, να διαπιστώσεις πώς σε κάνει να αισθάνεσαι και έπειτα να κάνεις τις απαραίτητες προσαρμογές.

Ας υποθέσουμε ότι κάνεις προπόνηση και ο προπονητής προτείνει ένα σετ push-up, με την επιλογή να κάνεις μια τροποποιημένη εκδοχή στα γόνατα, ένα κλασικό push-up ή ένα πιο δύσκολο push-up με τα πόδια πιο ψηλά από τον κορμό. Αν πιστεύεις ότι το κλασικό push-up είναι η σωστή άσκηση για εσένα εκείνη τη στιγμή, ξεκίνησε με αυτό, αναφέρει η Silver-Fagan. Αν δεν νιώθεις, από την πρώτη στιγμή, ότι είναι η σωστή πρόκληση για εσένα (π.χ. παρατηρείς πόνο στον ώμο ή ότι χαλάει η στάση του σώματός σου), πέσε στα γόνατα. Από την άλλη, αν ξεκινήσεις με ένα κλασικό push-up και συνειδητοποιήσεις ότι θα μπορούσες να κάνεις κάτι ακόμα πιο δύσκολο, δοκίμασε να σηκώσεις τα πόδια σου. Εναλλακτικά, μείνε εκεί που είσαι αν πιστεύεις ότι είναι δύσκολο αλλά τα καταφέρνεις.

Αν εστιάζεις την προσοχή σου στους καρδιακούς σου παλμούς κάθε φορά που αισθάνεσαι ότι η καρδιά σου χτυπάει δυνατά στο στήθος σου (ας πούμε, στη μέση ενός burpee), μπορεί να αρχίσεις να αναπτύσσεις πραγματικά επίγνωση του σώματός σου, λέει η Lisa Feldman Barrett, PhD, διακεκριμένη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Northeastern University που διεξήγαγε μελέτες σχετικά με τη σύνδεση μυαλού και σώματος. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η εστίαση στις σωματικές ενδείξεις, συμπεριλαμβανομένων της αναπνοής και των αισθήσεων στους μύες και στις αρθρώσεις, κατά τη διάρκεια έντονης άσκησης μπορεί να σε βοηθήσει να τις αντιλαμβάνεσαι καλύτερα όταν είναι λιγότερο έντονες, εξηγεί.

Αν χρειάζεσαι βοήθεια για να ξεκινήσεις, χρησιμοποίησε μια συσκευή παρακολούθησης καρδιακών παλμών. Όταν γνωρίζεις πόσο σκληρά λειτουργεί η καρδιά σου κατά τη διάρκεια της άσκησης, αυτό μπορεί να σε βοηθήσει να καταλάβεις αν θα πρέπει, για παράδειγμα, να μειώσεις τα χιλιόμετρα της διαδρομής σου ή να προσθέσεις ένα τέταρτο σετ στην προπόνηση ενδυνάμωσης, λέει η Falsone. Έτσι, μπορείς να αποκτήσεις τη συνήθεια του να χρησιμοποιείς τους καρδιακούς παλμούς σου για να διαπιστώνεις αν θα πρέπει να σταματήσεις ή να πιέσεις τον εαυτό σου μέχρι αυτή η διαδικασία να γίνει διαισθητική και να μπορείς να αναγνωρίζεις τις ανάγκες του σώματός σου χωρίς τη βοήθεια της τεχνολογίας, αναφέρει.

Καθώς βελτιώνεσαι στο να ακούς το σώμα σου σε πραγματικό χρόνο, μπορείς να αρχίσεις να καταγράφεις πώς αισθάνεσαι για παράδειγμα μετά από την πρώτη σου αερόβια προπόνηση εδώ και κάποιες εβδομάδες ή αρκετές μέρες από τότε που άρχισες να σηκώνεσαι από την καρέκλα του γραφείου σου για να κινηθείς κάθε ώρα, λέει η Silver-Fagan. Για παράδειγμα, μπορεί να συνειδητοποιήσεις ότι όταν τρέχεις τρεις συνεχόμενες μέρες, κινείσαι πιο αργά σε μια πρακτική γιόγκα Vinyasa, οπότε καλύτερα να κάνεις γιόγκα αποκατάστασης εκείνες τις μέρες. Μπορεί να διαπιστώσεις ότι πονάς πολύ όταν περνάς τη μέρα σου στον καναπέ μετά από μια σκληρή προπόνηση, οπότε δεσμεύσου να ενσωματώσεις κάποια μορφή κίνησης τις μέρες αποκατάστασης.

Αυτό είναι το σημείο όπου δεν ακούς απλώς το σώμα σου, αλλά έχεις μια εποικοδομητική συζήτηση μαζί του, αναφέρει η Silver-Fagan. Και αυτό είναι το κλειδί για πρόοδο που διαρκεί.