Favia gaat van opkrabbelen naar opklimmen

Het is 8 uur 's avonds in de buurt van Albuquerque, New Mexico. De hoofdlamp van Favia Dubyk verlicht haar volgende steunpunt in The Temple, de kalksteengrot waar ze elke week komt. Motten, aangetrokken door het licht, zwermen om haar gezicht. De hitte van de dag hangt er nog, en haar lichaam is nat van het zweet. Favia is al een uur aan het klimmen, maar ze onderdrukt de zinloze drang om de insecten weg te slaan en blijft krachtig haar weg naar boven voortzetten. Haar route, een V11 voor experts, bevat veel gladde klimgrepen waar ze aan moet trekken om aan de wand te blijven hangen en kleine uitstulpingen die ze net met haar vingertoppen kan vastpakken. "Het is best ellendig, maar het is de minst ellendige plek waar je naartoe kunt gaan," geeft ze lachend toe.

Favia klimt tot 22.30 uur, dan pakt ze haar bouldermat in en wandelt ze terug met haar hond Hans. Thuis eet ze een tweede avondmaaltijd boordevol eiwitten en wacht ze tot haar lichaam genoeg adrenaline kwijt is om in slaap te vallen. Dit is haar leven, vijf dagen per week. Het is zwaar, maar ze is er gek op. "Dit is wat mij het meest motiveert om 's morgens op te staan," zegt ze. "Rotsklimmen is de activiteit waar ik het meest van geniet in mijn leven."

Favia beschikt letterlijk en figuurlijk over een sterk evenwicht. De 33-jarige professionele klimmer en fulltime arts balanceert twee carrières: elke week werkt ze 60 tot 100 uur als arts en daarnaast klimt ze 20 tot 25 uur. Dit zou voor iedereen een indrukwekkende prestatie zijn, maar wat het nog bewonderenswaardiger maakt: Favia, die kanker overleefde, ontdekte het klimmen zo'n 10 jaar geleden, slechts een jaar voor haar diagnose in 2012.

"Voordat ik begon met klimmen was ik nooit veel in de natuur," zegt ze. "Ik wist niet eens dat outdoorklimmen bestond. Mensen vroegen me om naar buiten te gaan, en ik had zoiets van: 'Waarom zou ik buiten kunststof willen beklimmen?' Ik wist niet dat je rotsen kon beklimmen." Het is niet zo dat Favia niet atletisch was. In haar jeugd deed ze aan turnen, schaatsen en paardrijden. Haar leven draaide om die sporten, zegt ze, en niet om buitenactiviteiten of trektochten.

Langzaam maar zeker ging ze om het weekend naar de rotsen, waarvoor ze vier tot zeven uur moest rijden naar de dichtstbijzijnde gebieden. Voor ze het wist, ging ze elk weekend. "Ik leerde steeds meer en raakte eraan gewend om buiten te zijn. Ik raakte gewend aan de stad, de insecten, het wandelen. Ik kreeg meer outdoorvaardigheden," zegt Favia. "Het geluid van mijn klimschoenen op echte rotsen is te gek," zegt ze over het lichte, gedempte geluid, als vingers die op een bureau tikken. "Als ik de schoenen hoor, voel ik me één met de rots."

Toch was Favia zich er sterk van bewust dat ze een van de weinige zwarte leden van de plaatselijke klimwereld was. "Ik was er al mijn hele leven aan gewend om ergens de enige zwarte persoon te zijn," zegt ze. Maar toen er andere mensen van kleur verschenen, was ze dolblij. "Af en toe kwam er een zwarte persoon naar de sportschool en dan dacht ik: O mijn god... Dat was geweldig!"

Hoewel ze snel vooruitging als klimmer en doorging met haar zware opleiding geneeskunde, begon Favia zich in de herfst van 2011 chronisch ziek te voelen. De verpleegkundigen van haar studentengezondheidscentrum wuifden haar zorgen weg, gaven haar de diagnose astma en schreven haar een inhalator voor. "Ze waren vreselijk," vertelt Favia. Ze vermoedde dat lymfeklierkanker — dat ze net had bestudeerd — de oorzaak was, maar ze wilden niet luisteren. "Ik heb herhaaldelijk om een röntgenfoto gevraagd, maar dat werd geweigerd," voegt ze eraan toe. In juni waren haar symptomen drastisch verergerd, en ze kreeg moeite met ademen en slikken. Een keer viel ze tijdens het klimmen van een rotswand, en moest ze naar adem happen. Een maand later vonden artsen een massa van 13 centimeter in haar borstkas, waarna ze de scherpzinnige studente geneeskunde diagnosticeerden met lymfeklierkanker in een vergevorderd stadium. Ze onderbrak haar opleiding en volgde het jaar daarop een kankerbehandeling. "Toen ik de chemokuur onderging, was er geen vooruitzicht. Er was niets. Het was gewoon overleven," zegt ze.

Hoewel Favia vóór haar diagnose nog maar kort aan klimmen deed, zegt ze dat het haar een doel gaf na haar behandeling. "Het heeft me echt de motivatie gegeven om door te gaan met leven. Ik kon niet stilstaan bij de pijn, omdat ik het klimmen zo leuk vond," herinnert Favia zich, die sinds 2013 in remissie is. "Ik ben overal tegen bestand, als ik maar weer de rotsen op kan."

Favia keerde terug naar een route die ze voor haar diagnose had 'geprojecteerd', wat klimtaal is voor het perfectioneren van een specifiek circuit. Het was een V5-grot genaamd The Helicopter in Coopers Rock State Forest buiten Morgantown, West Virginia. De plek was zo laag bij de grond dat ze er nauwelijks rechtop kon zitten. Ze oefende de bewegingen steeds weer opnieuw tot ze met succes de top bereikte, en die prestatie wakkerde haar passie voor het buitenleven opnieuw aan. Ze wilde zien hoe ver haar lichaam kon gaan.

"Door te klimmen voel je je krachtig. Je ziet een rots en denkt: O, die kan ik onmogelijk beklimmen. En dan lukt het toch en voel je je fantastisch," legt ze uit. "Je moet uit zoveel verschillende comfortzones komen. Het vergt moed, kracht en denkwerk. Je leert daardoor veel over jezelf, bijvoorbeeld hoe ver je je lichaam kunt pushen, hoe ver je je geest kunt pushen."

Favia is nog niet helemaal af van haar lichamelijke klachten. Zo moet ze extra voorzichtig zijn met snij- en schaafwonden, omdat het nu langer duurt voordat ze geneest en ze vatbaarder is voor infecties. Bovendien zorgt het littekenweefsel van de kankerbehandeling voor voortdurende mobiliteitsproblemen, wat leidt tot rug- en heupklachten die haar al jaren kwellen. Ze kan net weer op normale wijze lopen, en vrienden moeten haar helpen om naar klimplekken te wandelen. "Een uitrusting van twintig kilo dragen is gewoon te veel," zegt ze. De meeste klimmers zouden zeggen dat voetenwerk de sleutel is tot hun strategie, maar door Favia's tegenslagen is het klimmen voor haar vooral een sport voor het bovenlichaam geworden. Daarom beklimt ze liever overhangen in plaats van steile rotswanden. "Als ik val en op mijn voeten terechtkom, ontwricht dat mijn heup. Maar als ik op mijn rug val, doet dat helemaal geen pijn aan mijn heup," legt ze uit.

Door het buitenleven kon Favia zich herpakken. In de afgelopen zeven jaar is klimmen een ontsnapping geworden uit een stressvolle baan waarin ze de hele dag moeilijke beslissingen neemt. "Waarom ik het zo leuk vind om mezelf te schuren aan vlijmscherpe rotsen, te bloeden, blauwe plekken te krijgen, kans te lopen op botbreuken en de dood te riskeren? Ik weet het niet precies," zegt ze. "Ik weet wel dat ik dol ben op problemen oplossen en puzzels, en klimmen is een soort puzzel die je moet oplossen met je lichaam en geest."

Favia heeft ook een gemeenschap gevonden in de natuur. Ze werkt mee aan Melanin Base Camp, een platform gewijd aan diversiteit in avontuurlijke buitensporten, en ze documenteert haar ervaringen en liefde voor laag-bij-de-grond klimmen op haar website Traverse Girl. Ook laat ze nieuwe klimmers kennismaken met de sport. "Ik kwam er pas na mijn opleiding achter dat klimmen bestond. Als het een positieve invloed kan hebben op iemands leven, net zoals bij mij, wil ik dat ze dit weten," zegt Favia. "Ik wil ze de kans geven om te zeggen: 'O, klimmen is wat ik hoor te doen in mijn leven'."

Het is nog te vroeg om te zeggen of de recente inspanningen om buitensporten inclusiever te maken veel effect zullen hebben, zegt Favia. Daarnaast wijst ze erop dat er in klimzalen nog steeds behoefte is aan meer diversiteit op het gebied van ras, geslacht en vaardigheden. Met haar aanwezigheid hoopt ze mensen van kleur en ex-kankerpatiënten te laten zien dat er een plaats voor hen is in de natuur. "Een paar uur lang denk ik vooral aan hoe ik deze rotswand ga beklimmen. Binnen de kleine wereld die ik heb gecreëerd, voel ik me veilig. En die veilige plek bevindt zich buiten."