Die ene vraag die jouw voedingspatroon zal veranderen

Waarom heb je vandaag gegeten?

Dat lijkt misschien een rare vraag. En het antwoord lijkt vanzelfsprekend: nou gewoon, omdat ik trek had.

Maar is dat echt zo? Denk eens terug aan je dag of zelfs de laatste paar dagen en aan elke keer dat je iets tussendoor hebt gegeten of een maaltijd hebt genomen. Deed je dat omdat je echt trek had? Je zou niet de enige zijn die die vraag met 'nee' beantwoordt.

Veel van wat je dagelijks eet, doe je automatisch. We eten omdat het lunchtijd is. We eten omdat onze partner snacks heeft gekocht. We eten omdat we nu tijd hebben om te eten of omdat we een vervelende werkvergadering of ruzie met onze partner hebben gehad of omdat we e-mails en social media aan het bekijken waren en we zelfs niet in de gaten hadden dat we aan het eten waren.

Dit gedachteloze 'bijtanken' maakt duidelijk waarom de vraag "Waarom eet ik dit?" centraal staat in de gezond-eten-strategie van voedingsexperts Brian St. Pierre en Krista Scott-Dixon. Beiden werken voor Precision Nutrition, een bedrijf dat topatleten en gewone atleten traint en adviseert. Beiden zijn voorstander van deze praktische, op vragen gebaseerde aanpak om slechte eetgewoonten te doorbreken en mensen de beste voedingskeuzen te laten maken.

Kijken naar het 'waarom' is hoe je de hoofdschuldige van slecht eten onder de duim krijgt: emotioneel eten. Je ontdekt of je eet omdat je gestrest of verveeld bent of dat je voedsel gebruikt om met gevoelens van schaamte of schuld om te gaan, zegt St. Pierre, die ook geregistreerd diëtist is. Hij citeert het voorbeeld van klanten die hem vertellen dat ze op vrijdagavond een hele pizza naar binnen werken en vier glazen wijn drinken — alleen thuis. "Ik veroordeel niemand, maar er is een reden waarom iemand dat doet", zegt hij. "Als je niet vraagt 'waarom', dan los je het probleem niet op als je alleen weet wat je eet."

Wanneer je nadenkt over wat je eet, komen de antwoorden vanzelf boven: omdat ik gestrest ben. Ik ben gehaast. Ik ben moe. Ik heb echt trek! Je doel is kleine, positieve veranderingen aan te brengen in je reactie op al die redenen waarom je eet. Zie elke verandering als een volgende stap op een continuüm naar gezonder eten, zegt Scott-Dixon, Director of Curriculum bij Precision Nutrition en voedingstrainer met meer dan 20 jaar ervaring. De kleine verandering die bij haar werkte: halverwege je maaltijd even diep ademhalen. "Die kleine handeling geeft me de controle terug", zegt ze. "Ik ben niet gehaast of gedachteloos bezig mijn mond te vullen — ik neem de beslissing om te eten.

Dit is wat het Precision Nutrition team 'de kunst van de pauze noemt'. Een moment van vijf seconden waarin je de schakelaar in je hersenen in de stand 'aanwezig' zet en je inzoomt op de hongersignalen van je lichaam. Dit helpt je om te stoppen met eten wanneer je voldaan bent, niet helemaal volgepropt. 'Pauze' is het sleutelwoord. "We hebben het niet over stoppen", zegt Scott-Dixon. "Je kunt blijven eten als je wilt. Je hebt altijd voedsel bij de hand. Maar pauzeer als je wilt weten of je echt wilt eten."

Als dit te simplistisch klinkt, probeer het dan toch maar eens. Ga aan tafel zitten om te eten, zonder tv, telefoon of krant. Neem een hap, leg je vork neer en pauzeer: denk na over waarom je eet. "Dat is echt een uitdaging, zegt Scott-Dixon. "Maar het verandert de manier waarop mensen voedsel beleven volledig."

Topatleten doen dat ook, zegt St. Pierre. Kijk hoe bij honkbal de slagman het veld opkomt, diep ademhaalt, zich concentreert. Kijk hoe een voetballer diep ademhaalt net voordat ze een penalty neemt. "Atleten doen dit intuïtief voortdurend om te vertragen, zich niet te haasten of een fout te maken omdat ze op de automatische piloot zitten", zegt hij. "Ze hoeven niet 10 minuten te mediteren, één ademhaling is genoeg: whoosh en reset." Dat kun je ook doen wanneer je eet.

Je kunt dat zelfs doen als je beseft dat je helemaal verkeerd bezig bent, zegt Scott-Dixon. Laten we zeggen dat je gestrest bent en een bord patat naar binnen zit te werken. Je denkt er ineens aan te pauzeren en te ademen. Je beseft dan 'Ik heb helemaal geen honger. Ik wil dit zelfs niet eten'. "Maak daar geen drama van", zegt Scott-Dixon, maar zeg 'Ja, ik heb mezelf betrapt'. Vier dat moment en onthoud dit moment zodat je bent voorbereid wanneer je de volgende keer gestrest bent en naar voedsel uitreikt."

Het helpt om deze bewuste keuzes te maken, soms vooral wanneer een eetbui toeslaat. Scott-Dixon graaft diep en vraagt zich af: "Wat denk ik dat dit voedsel voor mij gaat doen? Welke gevoelens ga ik hebben nadat ik dit heb gegeten? Of hoe gaat het eten hiervan het gevoel dat ik heb verminderen? Of dat nu stress, frustratie of boosheid is." Die vragen zijn erg nuttig, zegt ze, omdat mensen het antwoord vaak meteen weten: ze beseffen dat de ware reden waarom ze op vrijdagavond een pizza naar binnen schrokken, is dat ze troost, een pauze of afleiding nodig hebben.

En dit is het moment waarop de vraagmethode echt iets oplevert: wanneer we ons afvragen 'waarom?' Het onderbreekt gedachteloze eetpatronen en geeft ons de gelegenheid te beseffen waar we voedsel eigenlijk voor gebruiken. Als je dan toch beslist een tweede dessert of drankje te nemen? "Dan maak je in ieder geval een bewuste keuze", zegt St. Pierre. "En vaak zal bewust nadenken over wat je eet en drinkt, je ervan weerhouden te veel te nemen."

Maak er een gewoonte van: om gedachteloos eten te voorkomen neem je een pauze van vijf seconden tijdens een maaltijd. Koppel dit nieuwe gedrag aan een gewoonte die je al hebt, zoals het nemen van een slok water. Dus wanneer je een slok water neemt, dan denk je eraan te pauzeren. Feliciteer jezelf telkens wanneer je je aan je nieuwe gewoonte houdt — dat helpt om de gewoonte in te slijten.